Het Politieke geweld van de AIVD

Mathijs van de Sande

Wat kan het de geheime dienst schelen, dat hun beleid zoals vaker openlijk bekritiseerd wordt? Blijkbaar stelt de AIVD er ineens belang in, door het Nederlandse publiek geloofd te worden. Hiermee dicht de geheime dienst zich een nieuwe functie toe, door doelbewust bij te dragen aan negatieve beeldvorming van politieke organisaties en hun achterban, nota bene zonder dat hiertoe een directe aanleiding is. De geheime dienst hoort een dergelijke bijdrage aan de publieke beeldvorming niet te leveren, zo stelde Floris Tas eerder al in een artikel op de website Binnenlands Bestuur: 'Deze openbare brief is een niet onderbouwde vorm van "naming en shaming" en dat geeft in een rechtstaat geen pas. (...) De brief geeft een weinig neutraal beeld en suggereert dat extreemrechts het juridisch gelijk aan haar zijde heeft.' (5)

Van Gemert maakt zijn critici met name het verwijt dat zij weliswaar vaststellen dat de brief van de geheime dienst bol staat van de feitelijke onjuistheden, maar vervolgens nalaten deze te benoemen. Maar gedetailleerd ingaan op de verdraaiingen, insinuaties en regelrechte leugens van de AIVD zou slechts op een eindeloze 'welles/nietes discussie' uitlopen. De geloofwaardigheid van de geheime dienst is grotendeels gebaseerd op haar schimmige machtspositie, die in een dergelijke discussie sowieso niet of nauwelijks doorbroken kan worden door een kritische, linkse minderheid. Zinniger is het daarom voor ons, de vraag te stellen waarom de geheime dienst zo'n moeite doet zich politiek tegen AFA te profileren. Vanwaar het belang voor de AIVD zich openlijk tegen een antifascistische beweging te keren en haar als gewelddadige extremisten af te schilderen?

'Is there not something suspicious, indeed symptomatic, about this focus on subjective violence that violence which is enacted by social agents, evil individuals, disciplined repressive apparatuses, fanatical crowds? Doesn't it desperately try to distract our attention from the true locus (locus = plaats, red. Alert!)of trouble, by obliterating (= uitwissen, red. Alert!) from view other forms of violence and thus actively participating in them?'(6)

'The catch is that subjective and objective violence cannot be perceived from the same standpoint: subjective violence is experienced as such against the background of a non-violent zero-level. It is seen as perturbation (= verontrustend, red. Alert!) of the 'normal', peaceful state of things. However, objective violence is precisely the violence inherent to this 'normal' state of things. Objective violence is invisible since it sustains the very zero-level standard against which we perceive something as subjectively violent.' (7)

Met andere woorden: het objectieve geweld is in zoverre in zijn objectiviteit gewelddadig, dat het een soort geweldloos beginstadium suggereert, en zo het subjectieve geweld tegen een achtergrond van ogenschijnlijke geweldsloosheid weet scherp te stellen. Daarmee wordt deze objectiverende, laten we zeggen egaliserende functie deel van het aan het zicht onttrokken geweld zelf. De alom aanwezige, disciplinerende geweldsstructuren worden zo bijvoorbeeld niet meer als gewelddadig gezien, in tegenstelling tot het fysieke verzet van een klein groepje opstandigen hiertegen.

Het zal geen lezer van dit blad ontgaan zijn dat de Nederlandse samenleving in rap tempo aan het 'verrechtsen' is. Het onmenselijke vreemdelingenbeleid, het toestaan (of veroorzaken) van een sterke toename in armoede onder de Nederlandse bevolking, de enorme verbreding in het repressieve instrumentarium van overheden en de groeiende bereidheid tot het gebruik van disproportioneel, bruut geweld door politie, justitie en burgermeesters zijn hier slechts voorbeelden van. Zowel op straat als in 'politiek Den Haag' vinden deze ontwikkelingen weerklank in het toenemend racisme dat zowel door 'nette' extreemrechtse partijen als door neonazistische organisaties wordt gepredikt.