Thompson: Propagandist van het Ustasha-regime

John Postma

"Zijn jullie er klaar voor?" vraagt Marko Perkovic aan zijn publiek. De menigte reageert uitbundig en roept: "Ja wij zijn er klaar voor, kom tevoorschijn". Op het podium staat de populaire rocker Marko Perkovic met zijn Kroatische band Thompson. "Dood aan de Serven", brult hij nog tussen het gejuich en geschreeuw door en de band begint te spelen.

Thompson wordt door zijn Kroatische aanhang in Nederland vergeleken met Marco Borsato, de zanger van het levenslied. Echter, wie denkt met de 'Marco Borsato' van Kroatië te maken te hebben heeft het mis. Thompson mag dan populair zijn in Kroatië, maar sinds een aantal weken wordt hij ook verguisd. De Kroatische online-krant Index heeft ontdekt dat de band Thompson in zijn lied 'Jasenovac i Gradiska Stara' de massamoord op Serven, zigeuners en joden verheerlijkt. Het Openbaar Ministerie in Kroatië gaat bekijken of de band vervolgd kan worden. In Kroatië is het tot heden nog niet voorgekomen dat een band vanwege het aanwakkeren van haat en extreem nationalisme vervolgd werd. Perkovic ontkent in alle toonaarden iets van de zaak af te weten. Tegenover een redacteur van het blad 'Novi List' zegt Thompson: "Ik heb geen flauw idee wat tien dagen geleden is gebeurd, laat staan een paar jaar geleden en ik heb geen idee waar jullie het over hebben". Om zijn 'onschuld' kracht bij te zetten zegt hij dat "tegenwoordig met computertechnologie alles mogelijk is."

Thompson in Nederland
Het is niet de eerste keer dat Thompson in opspraak is gekomen. Op zaterdag 22 november 2003 zou de band in Amsterdam spelen. Er werd gerekend op circa 4000 bezoekers uit Nederland, Duitsland en België. Ook waren er al 500 kaarten in de voorverkoop verkocht. Maar niet alles verliep volgens verwachting. Enkele dagen voor aanvang rook de clubeigenaar onraad en heeft hij zich laten informeren over de band en diens achtergronden. Op het laatste moment hakte hij de knoop door en ontbindt het contract met de organisator Vinko Salov. Salov is eigenaar van een bedrijf in Ridderkerk dat gespecialiseerd is in 'constructie-, las en scheepsreparatie'. Hij bestrijdt dat Thompson extreemrechtse ideeën heeft en hij wil het concert een dag later in Rotterdam opnieuw laten plaatsvinden. De aankondiging leidt tot nieuw verzet van het Centrum Informatie en Documentatie Israël, RADAR en de landelijke Sinti-organisatie. Na overleg met de zaal en politie weten de organisaties te voorkomen dat de zanger Perkovic het podium zal betreden. De band zal echter wel spelen, maar dan zonder hem. Voordat het concert begint, stapt Perkovic het podium op en legt in het kort uit waarom hij vanavond niet zal zingen. De politie haalt hem van het podium en brengt hem onder begeleiding naar zijn hotel.

Geen schoon verleden
Perkovic staat in zijn land Kroatië ook bekend vanwege zijn extreemrechtse ideeën. De bandnaam Thompson is vernoemd naar een Brits machinegeweer, dat hij zelf tegen de Serven heeft gebruikt in de oorlog van 1991 - 1992 in het voormalige Joegoslavië. Begin jaren negentig stond Perkovic al bekend als een extreem nationalistische liedjesschrijver. Zo draagt hij een 'U' om zijn nek. De 'U' was het handelsmerk van de fascistische Ustasha-beweging in Kroatië begin 1941. Tegenover een journalist van het Rotterdams Dagblad ontkent hij de fascistische betekenis van de 'U' en zegt dat het katholiek symbool is. Ook de kreet die Perkovic aan het begin van zijn concerten gebruikt 'Za dom - Spremni' (Voor het thuisland - we zijn er klaar voor) is een term die door het fascistische Ustasha-regime werd gebruikt. In Perkovic's eigen blad 'Thompson' staat een foto van hem afgebeeld waar hij op een militair legervoertuig zit, omringd door zwaar bewapende mannen met een foto van Ante Pavelic. Pavelic was de leider van de Ustasha-beweging. Volgens de joodse gemeenschap in Zagreb worden tijdens concerten van de band diverse fascistische materialen verkocht. T-shirts met beeltenissen van leiders van de Ustasha gaan als warme broodjes over de toonbank. In augustus 2003 organiseerde Thompson een demonstratie om het Ustasha- regime te eren. Ondanks aantoonbare bewijzen van fascistische sympathie blijft hij ontkennen iets met extreemrechts of fascisme te maken te hebben.

Adolf Hitler begroet Ante Pavelic

Ustasha
De Ustasha-beweging is begonnen als een terroristische organisatie die als doel had om aanslagen en liquidaties uit te voeren. Als de leider, Ante Pavelic, in 1929 gezocht wordt wegens moord op de Kroatische politicus Stjepan Radic, gaat hij in ballingschap. De Ustasha-organisatie wordt in 1932 opgericht en men heeft een duidelijke nationalistische politieke lijn voor ogen. Met steun van de Italiaanse fascistische leider Benito Mussolini wordt de Ustasha uitgebouwd tot een militaire organisatie. De in 1929 gestarte bommencampagne verhevigde zich en men probeerde de leiders van de Croatian Peasant partij op te stoken om zich te verzetten tegen de regering in Belgrado. Op 6 april 1941 gooien de nazi's bommen op de stad, hetgeen een voorteken is van de invasie van Joegoslavië. Als de Joegoslavische regering is verjaagd keert Pavelic terug uit ballingschap en sticht vier dagen later een onafhankelijke Kroatische staat. In dezelfde maand start de Ustasha met zuiveringen en de eerste massale slachting vindt op 27 april 1941 plaats. Serven, joden en zigeuners worden het slachtoffer van de naziterreur. Twee maanden later, juni 1941, start de nieuwe Ustasha-regering met de 'purificatie van Kroatië'. Het doel was om eenderde van de aanwezige Serven te dwingen tot het katholieke geloof, eenderde moest uit Kroatië getransporteerd worden en eenderde werd geliquideerd. Ook de oprichting van concentratiekampen werd een normaal verschijnsel, waar onder andere Serven, joden maar ook politieke tegenstanders in werden gestopt. In het concentratiekamp 'Jasenovac' komen circa 500.000 mensen om het leven. Zelfs de aanwezige Duitse nazi's spraken hun afschuw uit over de gruwelijke en barbaarse slachtingen. In vier jaar tijd vallen in Joegoslavië rond de 1,8 miljoen slachtoffers, waarvan de Ustasha-regering circa 660.000 mensen bewijsbaar heeft omgebracht.

Katholieke kerk
De katholieke kerk heeft tijdens het bestaan van het fascistische regime altijd haar diplomatieke banden behouden. De slachtingen onder de Serven en Joden konden zonder kritiek vanuit de katholieke zijde gewoon doorgaan. De vervolgingen op Serven en joden zijn door de katholieke kerk nooit veroordeeld. Als in 1944 de Sovjettroepen en de Britten Kroatië binnenvallen om Kroatië te bevrijden van het fascistische bewind, vlucht de leider, Ante Pavelic, naar Oostenrijk om uiteindelijk in Argentinië te belanden. Het Vaticaan biedt bij de vlucht van vele Ustasha-leden enige hulp en velen worden naar Zuid-Amerika gesmokkeld.

Niet steekhoudend
Perkovic, bandleider van Thompson, wordt door journalisten regelmatig geconfronteerd met zijn associaties van het Ustasha- regime. Elke keer ontkent Perkovic iets met het regime van doen te hebben. Waarom laat Perkovic zich fotograferen met gewapende mannen en een portret van Ante Pavelic? Waarom begint hij zijn concert met de slogan die door de Ustasha werd gebruikt? Waarom organiseerde hij een demonstratie ter ere van de Ustasha-beweging? Waarom dragen veel van zijn fans de symboliek van de Ustasha? Waarom roept hij op tot het doden van de Serven? Waarom verheerlijkt hij in zijn lied de slachting in concentratiekamp Jasenovac? Het zijn allemaal vragen waar Perkovic geen enkel eerlijk antwoord op geeft. Misschien ziet hij zijn carriére in rook op gaan, nu de hij zwaar onder vuur ligt en mogelijk vervolgd wordt. Hoe het ook zij, één ding is wel duidelijk geworden. Fascisme wordt niet alleen verspreid door naziskinheads die met het Derde Rijk dwepen, maar ook door 'rockers' zoals Thompson die heulen met ander nazi-regimes zoals de Ustasha.