Redactie Alert!

In deze rubriek boekentips waarvan wij denken dat ze van belang zijn voor Alert!-lezers. Boeken, brochures en soms tijdschriften en krantjes, uitgegeven in het Engels, Duits of Nederlands, allemaal recent verschenen en vrijwel allemaal te koop of te bestellen in de betere politieke boekhandel. Als er geen taal staat aangegeven staat, is het boek in het Nederlands.

'Mandela op de koelkast', Conny Braam. Mede-oprichtster en jarenlang voorzitster van de anti-Apartheidsbeweging in Nederland Braam doet verslag van de Waarheidscommissie die de misdaden begaan onder het apartheidsregime moet onderzoeken, zoekt de daders op, volgt haar vroegere strijdmakkers als ministers en volksvertegenwoordigers, ruimt haar archief van de smokkelroutes van ANC-leiders naar Zuid-Afrika op en doet een aangrijpende ontdekking. ISBN 904570045X. 10 euro

'Mijzelf merkwaardig vreemd', Willy Peter Reese. Auteur is 20 jaar als hij in 1941 naar het Oostfront moet en omdat hij niets liever wil dan schrijver worden, houdt hij dagboeknotities bij. Dit bewerkt hij vlak voor zijn dood in 1944 tot een indrukwekkend relaas over zijn eigen teloorgang. 60 jaar later wordt het teruggevonden. Over de wreedheden van de Wehrmacht, de verwording tot vechtmachine, de geestelijke desintegratie. ISBN 9029562897 22,95 euro

'Fort Europa, hooglied van versplintering', Tom Lanoye. Steeds meer Europeanen wantrouwen 'Brussel' en zijn bureaucratie, ze verlangen terug naar hun land van weleer, met overzichtelijke grenzen en vertrouwde structuren. Zo valt Europa kibbelend uiteen en tegelijk bouwt het eensgezind een muur om zich heen, die gelukzoekers en vluchtelingen buiten moet houden. Over die tweespalt schreef de Belgische dichter en columnist Lanoye een boek, waar ook een theaterstuk van werd gemaakt. Wie zijn toch die bewoners van het fort Europa? Waarom bouwen ze het? En wat verdeelt hen, terwijl ze zich net proberen te verenigen? ISBN 9044607405. 17,95 euro

'Tegen beter weten in', Ies Vuijsje. Studie over zelfbedrog en ontkenning in de Nederlandse geschiedschrijving over de jodenvervolging; historici als Herzberg, Presser en De Jong bevestigden in hun werk de stelling dat 'Nederlanders in de oorlog niet wisten van de jodenvervolging, maar dat men dat pas na de bevrijding te weten kwam'. Deze 'niet-geweten'-mythe bood volgens auteur een oplossing voor een collectief gewetensprobleem voor het lot van de vele weggevoerde joden uit Nederland en droeg bij aan een positief zelfbeeld. Vuijsje neemt de studies van genoemde historici onder de loep, allerlei mediaberichtgeving en dagboeken, bestudeert wat de Nederlandse regering in Londen wist en tekent getuigenissen van na de oorlog op. ISBN 9045700662. 18,90 euro

'Dynamiek in islamitisch activisme', Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid. Rapport wat veel stof deed opwaaien in politieke kringen in Den Haag en wat eigenlijk al bij het oud vuil was gezet voordat iemand de studie had gelezen. De WRR formuleert aanknopingspunten voor democratisering en mensenrechten in contacten en omgang met 'de politieke islam', waar het alternatief uitsluiting, isolatie en polarisatie is. Interessante historie van de ontwikkeling van de politieke islam in de jaren zeventig tot nu, met aandacht voor ontwikkelingen, interpretaties en hervormingen binnen de islam, het islamitische rechtstelsel en de status van de islam en de sharia in de grondwet van moslimlanden. Kortom, het bestuderen waard. ISBN 9053568271. 39,95 euro

'Onder Marokkanen', Igor Wijnker. Een half jaar voor de moord op Theo van Gogh meldt fotograaf-journalist Wijnker zich aan als lid van FC Chabab in Amsterdam-West. Hij raakte echter al snel geblesseerd, maar hij bleef als bestuurslid bij de club en werd meegezogen in de bijzondere voetbalfamilie. Dat levert een eerlijke, soms pijnlijke en tragikomische ontdekkingsreis op door een gemeenschap waarover iedereen een mening heeft, maar die nauwelijks bekend is. ISBN 9046800296. 18,50 euro

'Moslims in Brabant', Marianne van Wezel. Het instituut voor advies, onderzoek en ontwikkeling in Noord-Brabant heeft opgetekend hoe moslims zelf verwoorden wat de islam is en wat hun godsdienst voor hen betekent en hoe ze tegen ontwikkelingen in hun geloofsgemeenschap staan. En wat ze vinden van de gebeurtenissen, uitlatingen en discussies van de afgelopen jaren. Opvallend is dat er een Molukse moslim aan het woord komt, een groep die weinig gehoord wordt. De voorzitter van de Turkse moskee in Tilburg vertegenwoordigt duidelijk een conservatief-nationalistische stroming; hij zegt moeite te hebben met het accepteren van alevieten, aanhangers van een progressieve interpretatie van de islam. En passant meldt hij dat hij denkt dat de VS zelf achter de aanslagen op de WTC-torens zaten. Verder een lezenswaardig boekje. ISBN 9050493726. 12,50 euro

'Football and Racism', Jacco van Stekelenburg, Jan Janssens en Bas Rijnen. Een inventaris van de problemen en oplossingen in 8 West-Europese landen in het kader van de 'Stand Up Speak Up'-campagne tegen racisme. Thierry Henry, spits van Frankrijk en Arsenal, nam begin 2005 het initiatief tot deze campagne, waarop Henry's sponsor Nike miljoenen zwart-witte polsbandjes verspreidde. Het fonds Mulier verdeelde vervolgens het geld wat deze campagne opbracht. Racisme blijkt volgens het rapport nooit uit het voetbal verdwenen te zijn geweest, maar altijd latent aanwezig geweest en zich manifesterend in golven. Hierdoor is het lastig het thema op de politieke agenda te houden. Daarnaast is er in het amateurvoetbal veel meer sprake van racisme, maar haalt dit nauwelijks de media. Tal van voorbeelden van campagnes tegen racisme op de tribunes, maar ook van campagnes tegen racisme in de voetbalwereld zelf. Engels. ISBN 9077072993. 26,50 euro

'The deportation machine, Europe, asylum and human rights', Liz Fekete. Het instituut voor Race Relations uit Londen stelde een brochure samen die focust op mensenrechtenschendingen bij deportaties van asielzoekers door Europese landen sinds de jaren negentig, maar met extra aandacht voor deportaties sinds het jaar 2000. Ook niet EU-landen als Noorwegen en Zwitserland komen aan bod. Zie ook www.irr.org.uk Engels. ISBN 0850010667. 17,50 euro

'Walraven van Hall, premier van het verzet (1906-1945)', Erik Schaap. De Zaandamse effectenmakelaar van Hall speelde tijdens WO II een cruciale rol bij het verstrekken van geld aan vrijwel het gehele Nederlandse verzet, 30.000 spoorwegstakers en duizenden ondergedoken joden en zeelieden. Om dat mogelijk te maken pleegde hij samen met zijn broer Gijs (later burgemeester van Amsterdam), de grootste bankfraude ooit. Dit is de eerste uitgebreide levensbeschrijving van de 'bankier van het verzet', die zelf door verraad in eigen kring op de vooravond van de bevrijding tragisch de dood vond. ISBN 9071123952. 19,50 euro

'Wat bedoelen we eigenlijk?', Judith de Beer. Woordenboek van termen en begrippen in de Nederlandse taal over de multiculturele samenleving, waar dezelfde woorden nogal eens in verschillende betekenissen worden gebruikt en die dan eerder tot meer spraakverwarring leiden dan begrip. Woorden als intercultureel, stereotype, assimilatie, allochtoon, Berber, identiteit, differentiatiebeleid, etnocentrisme, diplomawaardering, gedragscode en zwarte en witte school worden niet alleen uitgelegd, maar ook toegelicht met voorbeelden uit de media. ISBN 9080442437. 10 euro

'Fussball unterm Hakenkreuz, der DFB zwischen Sport, Politik und Kommerz', Nils Havemann. Al aan het begin van de vorige eeuw ontwikkelde voetbal zich als volkssport nummer 1 in Duitsland en de nazi's namen in 1933 ook de controle over de Duitse voetbalbond, waarna joodse sporters en functionarissen werden vervolgd. Veel voetbalverenigingen, trainers en spelers lieten zich meeslepen en fascineren door de bombastische sfeer in de stadions en vonden hun privileges belangrijker dan verzet tegen het misdadige nazi-regime. Hoewel slechts weinigen de NS-ideologie aanhingen, zorgden zij wel voor stabiliteit van het regime. Auteur heeft op basis van materiaal uit 49 tot nu toe gesloten gebleven archieven een boek samengesteld dat laat zien hoe de nazi's voetbalverenigingen voor hun doelen wisten te winnen en hoe velen zich lieten meeslepen. Duits. ISBN 3593379066. 22 euro

'Basisrechten voor ongedocumenteerden', Stichting LOS. Twee boekjes met wetteksten, andere bronnen en informatie over de rechten van illegaal gemaakte mensen in Nederland. Ieder mens, ook die zonder paspoort, heeft recht op medische verzorging, huurbescherming en onderwijs. Door de koppelingswet zijn illegalen echter uitgesloten van bepaalde overheidsvoorzieningen en -verstrekkingen. Naar voor het overige gelden voor hen geen andere regels dan voor andere inwoners van Nederland, maar weten ze vaak niet waar ze recht op hebben of kunnen geen druk uitoefenen om deze rechten voor zich te realiseren. Nuttige naslagwerkjes. Zie ook www.stichtinglos.nl. ISBN 9081071815. 5 euro

'Kinderen uit asielzoekergezinnen en het recht op ontwikkeling', Margrite Kalverboer en Elianne Zijlstra. Over het belang van het kind in het Vreemdelingenrecht, waar door de rechter vaak niet naar wordt gekeken. Een pleidooi vanuit een juridisch en ontwikkelingspedagogisch perspectief, onder andere bijvoorbeeld om de slechte kennis onder rechters van de toepassing van het Internationaal Verdrag voor de Rechten van het Kind dat deze rechters wel rekening moeten houden met de rechten en belangen van kinderen. ISBN-10: 9066657685. 17,90 euro

'Retourtjes Nederland', Simon Kuper. Scherpe observaties van Engelse journalist, die 20 jaar lang in Nederland woonde en nu met groeiende verbazing het verdwijnende Nederland van zijn jeugd beschrijft. Hij plaatst de ontwikkelingen in Nederland in een internationale context en houdt de Nederlandse samenleving een spiegel voor. Uiteenlopende onderwerpen als de nieuwe klassenstrijd in Nederland, lichaamslengte en het nationale zelfbeeld, migratie, de revolutie in ruimtelijke ordening komen aan bod dmv reportages, geschiedkundige uitwijdingen en interviews met toonaangevende Nederlanders. ISBN 9045007290. 12,50 euro

'De nieuwe moskee', Martijn de Rijk. De Turkse gemeenschap in Haarlem wilde een nieuwe moskee; eigenlijk meer een wens van de progressieve wethouder, die vond dat de Turken zich op zijn Hollands moesten emanciperen. Auteur volgde dit proces enkele jaren op de voet, de wijkraad was tegen de bouw van een nieuwe moskee omdat er nooit naar hen geluisterd werd, het moskeebestuur kampte met onderlinge Turkse twisten. En ondertussen had de moord op Theo van Gogh natuurlijk ook zijn impact in Haarlem. ISBN 9045013266. 19,90 euro

'Islam en het dagelijks leven', Marjo Buitelaar. Auteur is antropoloog en woonde langdurig in bij families in Marokko en onderhield contact met Marokkanen in Nederland om inzicht te krijgen in de wijze waarop Marokkanen religie en cultuur in de praktijk van alledag met elkaar verweven. Hoe gaan ze met de koran om? Hoe beleven ze de ramadan? Hoe denken ze over de plaats van de islam in hun sociale, politieke en maatschappelijke leven? En op welke manier hebben deze principes hun weerslag op aspecten van hun persoonlijke leven, zoals omgangsvormen, lichaamsverzorging, liefde en seksualiteit, ziekte en gezondheid, ruimtegebruik en ontspanning. ISBN 9045014815. 19,90 euro

'Burgemeesters in oorlogstijd, besturen onder Duitse bezetting', Peter Romijn. De positie waarin de burgemeesters van 1000 Nederlandse gemeentes terechtkwamen was moeilijk; er ontstond een ingewikkeld getouwtrek tussen de Duitse bezetter, zittende bestuurders en ambtenaren, en Nederlandse nazi's. Inzet was de poging om Nederland een nationaal-socialistische staatsvorm op te leggen. De burgemeesters moesten zich als schakel tussen de bezetter en de Nederlandse samenleving voortdurend de vraag stellen of ze naar eer en geweten hun werk konden blijven doen. ISBN 9050187714. 45 euro

'Wiens belang?', Norbert van Overloop. Het Vlaams Belang profileert zich als 'de partij van de kleine man, van de zwaksten in onze samenleving'. Maar wie zoals de advocaat Van Overloop zoekt naar de sociale en economische standpunten van de extreemrechtse partij, ziet een partij die kiest voor de rijken en ondernemers. Niet voor niets wordt het Vlaams Belang in bv Antwerpen gesteund door de top van de bedrijven in de haven, die zich prima kunnen vinden in de neoliberale agenda, waarin bijvoorbeeld de invloed van vakbonden wordt teruggedrongen en het ontslagrecht wordt versoepeld. Auteur schetst de puinhopen in Vlaanderen als het Vlaams Belang haar beleid zou kunnen uitvoeren en presenteert een alternatieve agenda. ISBN 9064454035. 12,50 euro

'Inktpatronen, de Tweede Wereldoorlog en het boekbedrijf in Nederland en Vlaanderen', Hans Renders, Lisa Kuitert en Ernst Bruinsma. De directeur van de Arbeiderspers verhing zich in 1940 toen hij besefte dat zijn bedrijf in handen van de nazi's zou vallen, uitgever Bruna metselde een voorraadje verboden boeken in om ze na de oorlog nog te kunnen verkopen. Deze en vele andere verhalen staan in dit overzichtswerk, waarin de rol van uitgeverijen in Nederland en Vlaanderen tijdens de Duitse bezetting wordt beschreven. Uniek materiaal van onbekende uitgaven en portretten van uitgeverijen als de 'foute' De Lage landen tot de illegale De Bezige Bij. ISBN 9023419480. 39,90 euro

'Generatie Lonsdale', Maaike Homan. Schrijfster moest van Trouw, waar ze toen werkte, naar Uden waar voor de 2e keer de islamitische basisschool in brand was gestoken. Ze ging zich interesseren in racistische blanke jongeren en zocht ze op bij hun hangplekken en in jongerencentra en interviewde hen en een aantal voormannen van extreemrechts in Nederland, maar geeft ook een overzicht van de geschiedenis van extreemrechts in Nederland. Homan laat ook allerlei onderzoekers en experts op het gebied van extreemrechts aan het woord. De conclusie is somber; ondanks dat racistische jongeren er 'uitgroeien' via baan, vriendin, kind, wordt er voorspeld dat er altijd nieuwe generaties komen en dat het bij het jongerenwerk aan geld en middelen ontbreekt om die jongeren op hun uitzichtloze gedachten te wijzen en hen van racistische daden te laten afzien. Alert! blijven dus. ISBN 9052408866. 16,50 euro

'Was tun gegen antisemitismus?', Amadeu Antonio Stiftung. Brochure over antisemitisme in extreemrechtse en islamitische kringen in Duitsland. Naast dat antisemitisme in het prive-domein, thuis, met vrienden, in de kroeg nog steeds wordt beleden, manifesteert het zich in toenemende mate naar buiten toe in politieke propaganda als 'Bombenholocaust' (verwijzing naar geallieerde bombardementen op Duitsland), 'Deutsche! Weht euch! Kauft nicht bei Global Players' (antikapitalisme) en zogenaamde solidariteit met Palestina door neonazi-groeperingen. Interessant is het interview met Mathias Adrian, een uittreder van de Junge Nationaldemokraten, de jongenorganisatie van de NPD. Al het denken en handelen van de JN was volgens hem doordrongen van antisemitisme en leidde tot een permanente vervolgingswaan; zo zag Adrian in een pyramidevormige toren met lichten voor het vliegverkeer in Frankfurt het oog van Zion en toen hij na een flyeractie werd opgepakt en verhoord door een agent zag hij de ring om diens vinger aan voor 'vrijmetselaarsring' en zag hij het allemaal als een complot. Duits. Te downloaden via https://www.amadeu-antonio-stiftung.de/w/files/pdfs/broschuere_antisemitismus.pdf

'Hitlers kanarie', Sandi Toksvig. Een kinderverhaal over 2 Deense scholieren wiens land door de nazi's wordt bezet. Gaan ze in het verzet of fluiten ze elk deuntje dat Hitler wil, zoals brave kanariepietjes? Fictie gebaseerd op feiten met de boodschap dat het verhaal van de redding van de Deense joden er niet een was van enkel slechte Duitsers en alleen maar goede Denen. Welke rol spelen de 2 scholieren? ISBN 907825002X. 15,90 euro

'Kasba Holland', Loes de Fauwe en Arthur van Amerongen. Auteurs gaan stappen in Marokko, bezoeken dansfeesten in Amsterdam, gaan met aanstaande bruiden op zoek naar trouwjurken en komen alles te weten over vooroordelen, roddel, humor, knellende familiebanden en stiekeme seks. ISBN 9045013150. 16,50 euro

'Einstein in Nederland, een intellectuele biografie', Sybe Rispens. Over de vriendschappen van Einstein in vooral Leiden. Boek zorgde voor ophef door een door Rispens in een Berlijns archief gevonden brief van de Nederlandse nobelprijswinnaar Peter Debye (Scheikunde 1936), opvolger van Einstein als directeur van het Kaiser Wilhelm Institut fur Physik. Debye bleek gelogen te hebben over zijn contacten met de nazi's; in 1941 stuurde hij vanuit de VS nog een telegram aan Berlijn waarin hij aangaf te allen tijde de leiding van het instituut weer op zich te willen nemen, nadat hij in 1940 Duitsland de rug toekeerde. Debye was geen nazi, zo hielp hij een joodse medewerkster te ontvluchten, maar zijn telegram en de leugen daarover en de leugen dat hij vanwege het vasthouden aan zijn Nederlanderschap als directeur werd gewipt (terwijl dat uit opportunisme was), zorgde voor dusdanige ophef dat de Universiteit Utrecht besloot het instituut met zijn naam te veranderen en de Universiteit Maastricht reikt niet langer de Peter Debye-prijs uit. ISBN 9026319037. 18,95 euro

'Badenheim 1939', Ahron Appelfeld. Roman speelt in het voorjaar van 1939 in het Oostenrijkse kuuroord Badenheim, de bezoekers zijn joods en de kleine drama's maskeren een aanzwellende dreiging die zij niet onder ogen durven zien. Ze zijn zo bevangen door hun triviale, dagelijkse bezigheden dat ieder signaal van hun aanstaande noodlot aan hen voorbijgaat. Het zijn de laatste dagen in een wereld die spoedig daarna volledig ineen zal storten. ISBN 9026318944. 16,95 euro

'Londen in oorlogstijd', van der Zee, Kok, Somers. Londen was tijdens WO II het hoofdkwartier van het vrij Europa, vele prominente Europeanen, gedwongen uit hun door nazi-Duitsland bezette land te vluchten, vonden er onderdak. Onder hen koningin Wilhelmina en prins Bernard en ook de Nederlandse ministers. Dit boek is een wandeling langs de gebouwen, hotels, kerken en villa's die door de Nederlanders in Londen van belang waren en wekt het verleden tot leven. ISBN 9045301296. 17,50 euro

'Hij heette Vlasov', Jean-Christophe Buisson. Als generaal Vlasov bij de slag om Leningrad door de nazi's gevangen wordt genomen, ronselt hij een bevrijdingsleger bij elkaar onder Russische krijgsgevangen om met de steun van nazi's Rusland te bevrijden van de stalinistische dictatuur. Dit paradoxale historische gegeven is een onopgehelderde episode uit WO II, slavist Buisson brengt Vlasov tot leven en schetst de complexiteit van dit tijdsbeeld. ISBN 9029563206. 21,95 euro

'Een wereld apart', Gustav Herling. Auteur was student in 1939, toen de oostelijke helft van Polen door de Sovjet-Unie werd bezet. Hij werd door de Russische geheime dienst gearresteerd en zat 2 jaar in een gevangenenkamp. Na 50 jaar verschijnt dit in de Nederlandse vertaling en is een mengeling van reportage, verhaal, analyse en beschouwing, met oog voor details en met oog voor de grotere verbanden. Uniek document van 1 van de grootste Poolse schrijvers van de 20e eeuw. ISBN 9023417054. 24,90 euro

'Over kampliteratuur', Jacg Vogelaar. Omvangrijk verslag van zoektocht door de literatuur over goelag-kampen en Duitse concentratie- en vernietigingskampen. Herinneringen, berichten, documenten en verhalen, de verhouding tussen het persoonlijk verslag en het kampsysteem. Nog niet eerder werd in Nederland geschreven over de manuscripten die in 1944 in de as van Auschwitz-Birkenau werden begraven. ISBN 9023414977. 39,90 euro

'Allesbehalve een held', Rudolf Lorenzen. Roman over de 'stuitende' normaliteit en de onverstoorbaarheid waarmee de gemiddelde Duitser na de gruwelijke realiteit van WO II de draad weer oppakte. Auteur verteld levensverhaal van Robert Mohwinkel, die het Gymnasium doorloopt, in de Hitlerjugend terechtkomt, naar het front wordt gestuurd. Daar begaat hij geen wandaden, overleeft heelhuids een Russisch krijgsgevangenschap en zorgt er angstvallig voor nooit uit de toon te vallen. Na de oorlog lukt het hem op de positie te bereiken waar hij zijn leven lang op aanstuurde. ISBN 902956346X. 34,95 euro

'Rechtsextremismus, die Soziale Frage und Globalisierungskritik', Friedrich-Ebert-Stiftung. Vergelijkende studie naar de omgang van extreemrechtse partijen en organisaties in Duitsland en Engeland met sociale vraagstukken en hoe zij zich als sociale beweging proberen te manifesteren. Thema's als vakbonden, globalisering, de etnisering van de sociale zekerheid, de oprichting van bijvoorbeeld 'Families against Immigrant Racism' door de BNP en het aanhaken bij de campagne 'Peak Olie', wat doemscenario's schetst voor het einde van de oliereserve in de wereld. De BNP voert uitgebreid campagne rond dit thema en stelt voor het eigen volk te redden van hoge olie- en gasprijzen en Engeland onafhankelijk en zelfvoorzienend maken. Om dat te bewerkstelligen moeten eerst de grenzen dicht, behalve om alle illegalen eruit te zetten. Duits. In pdf verkrijgbaar via www.fes.de