Onder de Loep: Ben van der Kooi

Kafka

In deze Alert! geen kaderlid, geen leidinggevend figuur maar een ouderwetse straatactivist, en een bijzondere: Ben van der Kooi. Hij is 29 jaar oud en vanaf 2000 actief in het extreemrechtse circuit. Van der Kooi zet zich in voor elke organisatie die hij als radicaal- rechts beschouwt: de NNP, Stormfront Nederland, het Vlaams Blok, maar ook de LPF, Leefbaar Rotterdam en het OSL. Bij al deze organisaties is hij geen organisator of richtinggevende, maar een zeer verdienstelijk activist die grote hoeveelheden propaganda verspreidt en op elke actie en bijeenkomst te vinden is. Maar nog belangrijker: het is een netwerker die met iedereen goede vrienden probeert te zijn, met opmerkelijke gevolgen.

Broers
Ben van der Kooi wordt eind jaren negentig actief bij de Nieuwe Nationale partij (NNP), samen met zijn jongere broer, de huidige partijvoorzitter Florens van der Kooi. Na enige tijd lid te zijn geweest komen de broers in 2000 voor het eerst in de schijnwerpers te staan. Vanwege zijn spreektalent wordt binnen de partij hoog opgegeven van Florens, wat er uiteindelijk toe leidt dat hij in december 2001 benoemd wordt tot partijvoorzitter. Ben van der Kooi loopt dan inmiddels al enige tijd alle bijeenkomsten van de partij af. Maar niet alleen van de NNP. Een andere organisatie waar Ben actief bij is, is het nazistische Stormfront Nederland (SFN). In april 2001 houdt SFN zijn eerste publieke actie. SFN bezoekt demonstratief een proces dat gevoerd wordt tegen de vermoedelijke moordenaar van Marcel Keizer, een voormalige neonazi die door een winkeldief is doodgeschoten. Wanneer de SFN'ers in volle uitrusting op de tribune zitten, zit ook Van der Kooi ertussen. Na deze actie doet hij zijn best om aansluiting bij de groep te behouden. Dat wordt hem echter niet al te makkelijk gemaakt door de SFN'ers, die hem kennelijk niet helemaal vertrouwen. Maar uiteindelijk weet hij toch door te dringen binnen de organisatie en fungeert hij als een soort liaison tussen SFN en NNP. Wanneer zowel SFN als de NNP op een dag willen folderen en daar toevallig allebei Zwijndrecht voor uitkiezen, zorgt Van der Kooi ervoor dat dat niet gebeurt. SFN wijkt uiteindelijk uit naar een andere dag en plaats. Dit contact levert de NNP een groot voordeel op.

Van der Kooi tijdens een Fortuynisten-actie bij de Bijlmer-basis (21.9.02)

Wanneer SFN medio 2002 na een reeks van interne conflicten op zijn gat ligt, kan Ben van der Kooi er voor zorgen dat SFN-leden de overstap maken naar de inmiddels opgerichte jongeren-organisatie van de NNP, de Nieuwe Nationale Jongeren (NNJ). En dat gebeurt met redelijk succes. Naast enkele niet al te opvallende leden rekruteert Van der Kooi ook een nieuwe actieleider voor de NNJ uit SFN- gelederen: Paul Peters. Peters was echter niet zomaar een lid van SFN, maar één van de drie leidende figuren. Daarnaast maakte hij binnen en buiten de organisatie faam, toen hij in april 2001 met twee geestverwanten de Joodse begraafplaats bij Oosterhout vernielde en bekladde met nazistische en anti-Semitische leuzen. Deze actie, die tot zeer veel commotie leidde, zorgde uiteindelijk voor de arrestatie en de veroordeling van de drie daders. Opmerkelijk daarbij was dat Paul Peters tijdens zijn proces verklaarde dat hij geen spijt had van de gebruikte leuzen "Juden Raus" en "Wir sind zuruck". Verder verklaarde hij dat hij gestopt was met zijn activiteiten voor SFN. Twee weken na dit proces houdt SFN een folderactie in Nijmegen. Een van de leiders van deze actie is Peters. Een interessante achtergrond voor een NNP'er, zeker nu Peters onlangs werd gepromoveerd tot partijsecretaris van de NNP. En dat alles dankzij de inspanningen van Ben van der Kooi.

Brug
En hier komen we direct tot de kern van de zaak: wat is er namelijk zo interessant aan Ben van der Kooi? Niet zijn diverse lidmaatschappen en ook niet zijn acties voor verschillende organisaties. Het belang van van der Kooi is zijn brug-functie tussen die organisaties. En niet alleen tussen extreemrechte organisaties, maar ook aan de gematigder kant van het spectrum laat Ben van der Kooi zich niet onbetuigd. Om te beginnen loopt hij vanaf mei 2002 stad en land af om zijn woede te uiten over de moord op Fortuyn. Hij liep mee in stille tochten in Amsterdam en Rotterdam en in Den Haag zelfs in SFN-gezelschap; hij was ook een van de 29 deelnemers aan een betoging tegen Volkert van der Graaf bij de Bijlmerbajes en bezocht alle procesdagen tegen Volkert van der Graaf samen met het groepje "De vrienden van Pim". Op deze bijeenkomsten laat hij zich meestal niet zien op zijn meest neutrale manier. Behangen met een Keltisch kruis, Nederlandse vlag, witte veters in zijn kisten (een symbool voor White Power) en spandoeken die de doodstraf voor van der Graaf eisen of met de tekst "Dood voor Rood", maakt hij zich niet altijd even populair bij de rest van de LPF- aanhang. Zo moet hij bij de Bijlmerbajes op last van de organisatie zijn radicale boodschap wegbergen, zodra de pers er belangstelling voor blijkt te hebben. Datzelfde probleem overkomt hem, wanneer hij een van zijn bezoeken aan een LPF-congres brengt. Hij wordt daar verwijderd nadat er extreemrechtse pamfletten zijn verspreid. Ook zou hij, zo beweert hij zelf, ooit bezoek hebben gehad van de politie, omdat hij een opruiend spandoek achter zijn raam zou hebben gehad. Zijn contacten binnen de LPF en Leefbaar Rotterdam zorgen er verder voor dat hij diverse partijen uit de Fortuyn-hoek steunt in verkiezingstijd. Bij de parlementsverkiezingen in januari 2003 zette hij bijvoorbeeld zijn handtekening voor de Conservatieven.nl van Winny de Jong en Michiel Smit, terwijl hij bij de Provinciale Statenverkiezingen twee maanden later de zoveelste LPF-kloon, het Democratisch Platform Nederland, ondersteunde.

"De vrienden van Pim"
Opmerkelijk aan al deze wisselende contacten is dat niemand van al zijn contactpersonen er wezenlijk bezwaar tegen lijkt te hebben om met iemand van doen te hebben die zo'n brede politieke modus operandi heeft (ondanks een kleine tik op de vingers die hij af en toe krijgt, zoals het verwijderde spandoek of de verwijdering van het LPF-congres). Van het nazistische SFN tot aan de LPF, overal is van der Kooi welkom. Dat dat zelfs verder gaat dan politieke meningsverschillen bleek nadat de NNP-Rotterdam zich na een reeks van conflicten splitste.
De deelraadsleden uit Rotterdam-Feijenoord, Florens van der Kooi en Jan Teijn, hadden uiteindelijk zoveel ruzie dat Teijn de partij met slaande deuren verliet. In de week na de splitsing bleek dat behalve Jan Teijn, ook Ben van der Kooi de partij had verlaten. Naar verluidt is hij zelfs geroyeerd. Inmiddels heeft Ben van der Kooi zich aangesloten bij de Lijst Jan Teijn en dook vervolgens drie keer op in gezelschap van Jan Teijn. Een keer waren ze gezamenlijk aanwezig met "De vrienden van Pim" bij het proces tegen Volkert van der Graaf om een week later samen op te duiken bij een demonstratie voor steun aan de oorlog tegen Irak die georganiseerd was door Michiel Smit. Opvallend aan die laatste demonstratie was bovendien dat NNP-kopstukken, waaronder Bens broer Florens van der Kooi en Paul Peters, wel aanwezig waren, maar niet mee wilden of durfden te lopen. Verder liepen beide mannen mee in de herdenkingstocht van Pim Fortuyn. Teijn probeert met zijn eigen lijst een gematigder imago aan te nemen dan de NNP en schurkt hij zeer nadrukkelijk aan tegen de "Vrienden van Pim". Hij distantieert zich luidruchtig van het extreemrechtse karakter van de partij en van de SFN-achtergrond van Paul Peters. Daarbij vergeet hij echter zijn eigen radicale CP'86-achtergrond en de betrokkenheid van Ben van der Kooi bij datzelfde SFN. Daarmee lijkt het groepje "De vrienden van Pim" zich te ontwikkelen tot meer dan een Fortuyn-fanclub. De aanwezigheid van van der Kooi kan je zien als incident. Anders ligt dat voor de gezichtsbepalende figuur van dit clubje, Rinus van den Heerik. Die laat zich altijd zien als er iets te doen is rond de moord op Pim Fortuyn en processen tegen Volkert van der Graaf en is woordvoerder van de vriendenclub. Daarnaast is ook hij een "klusjesman" voor partijen als Leefbaar Nederland, LPF, Leefbaar Rotterdam en de Conservatieven.nl van Michiel Smit. Maar behalve zijn incidentele contacten met Ben van der Kooi is hij ook op andere rechts-extreme fronten actief. Zo bracht hij onlangs een bezoek aan Vlaams Blok-leider Filip de Winter en was hij aanwezig als meer dan geïnteresseerde toeschouwer in de nabije omgeving van een NNP-demonstratie tegen een moskee in Rotterdam. Nu ook Jan Teyn in korte tijd drie keer gezien is in deze context, is het zeer wel mogelijk dat dit groepje zich verder ontwikkeld als brug tussen democratisch rechts (LPF en aanhang) en extreem rechts (NNP) met een belangrijke rol voor Ben van der Kooi. Naast al deze activiteiten voor extreemrechts houdt Ben van der Kooi nog tijd over om ook af en toe een halfslachtige poging te doen om de linkse politiek en het antifascistische wereldje in kaart te brengen. Zo bracht hij twee keer een bezoekje aan het Rotterdamse anti-discriminatiebureau RADAR en probeert hij daar een keer de Alert! te kopen. Bij twee verschillende demonstraties van de NVU (in Kerkrade en in Rotterdam) loopt hij in de omgeving van antifascistische tegendemonstraties rond te koekeloeren en later is hij ook aan het observeren bij een linkse demonstratie in Den Haag die zich richt tegen de CDA/VVD/LPF-regering. Op eigen demonstraties is hij niet te beroerd om veronderstelde tegenstanders op de foto te zetten.

Antifascistische Onderzoeksgroep Kafka