Spanningsveld tussen bestrijding extreemrechts en vrijheid van meningsuiting

Redactie Alert!

Wat ging eraan vooraf?

Ed Polman

Gevolgen voor Landstorm
Na het vechtincident van 4 maart 2001 mocht Landstorm een maand niet oefenen. De eigenaar van VM wilde bedenktijd en vroeg zich af hoe hij hiermee moest omgaan. Voordat Landstorm weer mocht gaan oefenen wilde hij een gesprek met de bandleden hebben. Na twee weken trokken de bandleden aan de bel en wilden spreken met de eigenaar. In het gesprek werd een voorstel gedaan om Landstorm te dwingen zich aan de huisregels van VM te laten houden, om zo de situatie onder controle te houden. Landstorm moest in het vervolg haar vriendjes tijdens het oefenen thuis laten. Een tweede voorwaarde was dat de band meteen moest vertrekken als ze klaar waren met oefenen. Als laatste werd het de band verboden om te oefenen wanneer er in de concertzaal bands zouden spelen. VM is niet overgegaan tot het weren van de fascistische band. "We hadden anders nog veel meer problemen gekregen", laat de medewerker weten. VM vindt daarnaast dat ze een openbare ruimte is waar iedereen welkom is. De medewerkers zien dan ook geen heil in aparte regelgeving voor groepen met een fascistisch en racistisch karakter.

Sfeer
Na de incidenten wordt het de medewerkers van VM duidelijk dat Landstorm een nazi-band is die in haar pand oefent. Volgens een VM-medewerker hield de band zich altijd gedeisd, na het oefenen dronken ze meestal een biertje en vertrokken daarna vrij snel. "Iedereen die hier komt heeft een eigen plek" stelt de medewerker vast. Landstorm viel wat dat betreft buiten de boot. Het publiek vroeg zich wel eens af wat de bandleden hier kwamen doen, maar de sfeer binnen VM werd niet door hen bepaald. Ook krijgt de medewerker niet de indruk dat er bezoekers weg zouden blijven vanwege de naziskinheads. Een vaste medewerker zegt zich wel bedreigd te hebben gevoeld door de aanwezigheid van de bandleden.

Beleid
VM heeft eigenlijk geen beleid ontwikkeld ten aanzien van naziskinheads. Het onderwerp is wel eens besproken tijdens een vergadering, maar een overdacht beleid zoals bijvoorbeeld een drugsbeleid kent VM niet. Volgens de VM-medewerker is het ook lastig voor naziskins om een voet aan de grond te krijgen. "Bezoekers van VM bestaan uit diverse mensen van verschillende muziekstromingen. Men respecteert elkaar en er is een gemeenschappelijke deler: men tolereert geen racisme. Iedere groep in VM heeft zo zijn eigen plaatsje verworven. Het risico dat naziskins hier een vaste plek in VM krijgen is daardoor erg klein". Ten aanzien van de SS-opnaaier is er ook geen beleid. Niemand van VM heeft het bandlid van Landstorm aangesproken op die SS-badge. Ook ten aanzien van deurbeleid blijkt VM geen beleidsafspraken te hebben gemaakt. Als een groepje van zestienjarige naziskins aan de deur zou staan, dan zouden deze wel naar binnen mogen. "Het is lastig om een beleid in zulke situaties te bepalen, omdat je elke keer weer een andere afweging moet maken", aldus de medewerker. Als een groep problemen heeft veroorzaakt en de groep de volgende keer weer komt dan wordt ze wel aangesproken op haar gedrag. Mochten er weer nieuwe problemen ontstaan dan zal de groep geweigerd worden. Nadat er met Landstorm afspraken waren gemaakt over het meebrengen van vrienden, blijkt de band zich daar niet aan te houden. Medewerkers van VM hebben hen hierop vervolgens direct aangesproken en hebben de bandleden geconfronteerd met de gemaakte afspraken. Over het beleid van VM is inmiddels wel duidelijk geworden dat als de band wederom in overtreding gaat, dat ze dan uit de oefenruimte worden gezet. Het bestuur van VM is zich bewust van de racistische teksten van de band, maar men ziet hierin geen aanleiding om de band te weren. "Het oefenen geschiedt in een gesloten ruimte", aldus de medewerker. Een officieel beleid om zulke racistische tendensen te kunnen weren heeft het centrum niet, maar er is wel binnen het bestuur over Landstorm gesproken. Daarnaast heeft VM geen contact opgenomen met andere jongerencentra of concertzalen over de omgang met dit soort situaties.VM komt tot de conclusie dat de band zoals alle andere band behandeld moet worden.

Overweging
Wil een band vervolgd gaan worden voor racisme en oproepen tot haat, dan zullen derden (minimaal twee personen) Landstorm moeten horen spelen. Aangezien de teksten in een besloten ruimte worden gezongen kan hier geen anti-racisme wet op worden losgelaten. De band kan ongehinderd teksten schrijven die discriminerend zijn, zolang zij daar niet mee in de openbaarheid treedt. Aan de andere kant oefent een band op haar repertoire om in de toekomst derden ervan te kunnen laten genieten middels cd's en het geven van concerten. Zou een centrum strafbaar zijn als ze meewerken aan het beschikbaar stellen van oefenruimte? In het laatste artikel van deze serie wordt hier inhoudelijk op in gegaan.