John Postma

Het is een telkens terugkerende discussie, onlangs weer in Amsterdam; de Engelse neofolk/apocalyptic folkband Death in June. Terwijl sommige mensen de band als extreemrechtse uiting zien, noemen anderen het de vrijheid van de kunstenaar. Een scheidslijn die niet altijd even duidelijk is.Voor de één is het gebruik van fascistische symboliek pure provocatie, terwijl de ander het ziet als verheerlijking van het fascisme. Death in June is een band die de provocatie niet schuwt, maar daarnaast ook koketteert met conservatief- revolutionaire en fascistische elementen uit onder andere het Derde Rijk zonder enige vorm van distantiering.

Als in 1980 Tony Wakeford, Douglas Pearce en Patrick Leagas de Engelse punkband Crisis oprichten is een deel van de ideologische basis voor het huidige Death in June gelegd. Crisis wordt door sommigen omschreven als linkse punkband. Lang heeft de band niet bestaan want in 1981 wordt Death in June al opgericht. Teleurstelling en verbittering van de bandleden binnen de linkse kring heeft er toe geleid dat bandleden van Death in June op zoek zijn gegaan naar een ideologie die beter binnen het concept van de nieuwe band past. Uiteindelijk komen ze tot de conclusie dat het Nationaal-Bolsjewisme, een extreemrechtse politieke stroming met hier en daar enkele linkse elementen, het best bij hen past. In een interview in het Duitse blad Zillo stelt Douglas Pearce het erg duidelijk:"Op zoek naar een toekomstperspectief kwamen we uit bij het nationaal-bolsjewisme, zoals die als een rode draad door de

Derde Rijk
De eerste tekenen van de ideologische ontwikkeling worden zichtbaard. In interviews leggen bandleden uit dat de naam verwijst naar de nacht van de lange messen, de juni-nacht in 1934 twee uitgebrachte platen 'Heaven Street' en 'State Laughter'. Beide platen hebben een catalogusnummer, SA 290634 en SA 300634, die verwijst naar de datum van de moord op SA-leden. Daarnaast heeft de band geen problemen met de SS want ze adopteert de doodskop van de elitetroepen als bandsymbool. Ook vergelijkt bandleider Pearce zijn band met de Schutz Staffeln:"De SS staat, net zoals Death in June, voor totale inzet van haar bandleden die verzet van vijanden niet tolereert".Verdere verwijzingen naar de SS zijn de platenhoes Ostenbraun waarop een SS-soldaat is afgebeeld en ansichtkaarten van SS-mannen die gitaar spelen die bij de lp 'Wall of Sacrifice' zijn toegevoegd. In de periode van 1981 tot 1985 treedt de band in diverse landen op, gestoken in SS-uniformen. Tegenwoordig gebruikt Douglas Pearce een SS-camouflagepak. Andere historische beelden uit de Tweede Wereldoorlog zijn te vinden op de lp Brown Book, waarop tevens het in Duitsland verboden nummer 'Horst Wessellied' staat. Het Horst Wessellied was het partijlied van de Nationalsozialistische Deutsche Arbeiter Partei (NSDAP). Niet alleen met beeldmateriaal verwijst de band naar de zwarte bladzijde in de geschiedenis.Tekstueel zinspeelt de band ook op nazi-Duitsland. In het nummer 'Drive East' wordt de aanval van de nazi's op de communisten bezongen. In het nummer komt ook de conferentie van Malta aan bod. Tijdens deze conferentie, die op 4 februari 1945 tot en met 11 februari 1945 heeft plaatsgevonden, besluiten de geallieerden om nazi-Duitsland aan te gaan vallen. Death in June zingt over deze bijeenkomst dat daar 'de slachtplaats voor Europa' is uitgebroed. Recentelijk werk van Death in June verwijst ook naar het nazitijdperk. Op haar cd 'All Pigs must die' houdt Pearce een dolk omhoog, waarin de inscriptie II' op de cd wordt openlijk een zinspeling gedaan op het jodendom. In het nummer wordt een karakter en handelend persoon opgevoerd met de naam Shylock. Enkele nummers later wordt dezelfde Shylock een varken genoemd. Om op die manier terug te komen bij de titel van de cd: 'All pigs must die'.

Hoes cd Sundogs

Andere bijdragen
Andere subtiele verwijzingen van Death in June naar het Derde Rijk zijn onder andere de muzikale bijdragen op diverse verzamelcd's. Zo heeft Death in June een nummer geleverd op de 'Tribute to Joseph Torak' verzamel-cd. De cd is samengesteld door het Duitse extreemrechtse label Verlag Agentur Werner Symanek. Thorak was een nationaal socialistische beeldhouwer en een van Hitlers lievelings-beeldhouwers. Hij maakte onder andere groteske beelden die mannelijkheid en kracht uitstralen. Eén van die beelden heet 'Kameradschaft', net zoals het nummer van Death in June op de Thorak-verzamel cd. Een tweede project waar Death in June een bijdrage aan heeft geleverd is de tribute verzamel cd aan de omstreden filmregisseuse Leni Riefenstahl. Riefenstahl behoorde tot de inner crowd van Adolf Hitler en werd bekend vanwege haar propagandistische films 'Triumpf des Willens' en 'Olympiade'. Ook in de 'Riefenstahl'-verzamelaar heeft het al eerder genoemde label Verlag Agentur Werner Symanek een stevige vinger in de pap. Als gastmuzikant doet het Death in June- bandlid mee in de band Foresta di Ferro, een Italiaanse darkwave band. Met Foresta Di Ferro neemt hij een nummer op die geplaatst wordt op een 'Tribute to Codreanu' verzamel-cd. Codreanu was de oprichter Codreanu vermoorde een politieagent, die de acties van hem wilde tegen houden, maar werd voor de rechtbank vrijgesproken door rechters die met swastika's behangen zijn. Codreanu zette aan tot brandstichting in synagogen en het schenden van de 'Tora'. Op ideologisch vlak kan Death in June zich vinden in de conservatieve revolutionaire en nationaal bolsjewistische denkers, zoals Armin Mohler. Mohler was een extreemrechtse wetenschapper, die onder andere het boek 'Die konservatieve Revolution in Deutschland' heeft geschreven. Dezelfde Mohler pleit in het boek 'What the Germans fear' voor amnestie van oorlogsmisdadigers. behoorde binnen de NSDAP tot de antikapitalistische vleugel en werd daardoor als linkervleugel gezien. Extreemrechts ziet in de Bewonderd wordt ook Jean Genet, de Franse schrijver, die sympathiek staat ten opzichte van de Franse collaborateurs tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Hoes cd Kapo

Steun
Als mensen reageren met de opmerking dat Pearce een Tweede Wereldoorlogs-fascinatie heeft dan kan dat kloppen gezien het voorafgaande. Dat verklaart echter niet waarom Death in June recent ook koketteerde met extreemrechtse partijen. Enige betrokkenheid heeft de band in de verkiezingscampagne van het Nationaal Bolsjewistisch Front, een rechtse, nationalistische partij in Rusland. Oprichter van de partij is Edward Limonov en tevens theoreticus van het concept nationaal-bolsjewisme. Op podium draagt Death aan extreemrechts gaat verder. Zo worden de winsten van het grotendeels live opgenomen album 'Something is coming' , circa 20.000 Engelse pond, afgedragen aan de Bolnicki Kliniek in een interview verklaart Pearce dat de bijdrage bedoeld is als 'een gift ter verdediging van de Europese cultuur'. Daarbij ontkent Pearce de aantijging dat het om een Kroatisch soldatenziekenhuis worden', aldus Pearce. Het album is opgenomen ten tijde van de Balkanoorlog. Death in June was de eerste Europese band die daar ging spelen.Tijdens de Kroatische tour heeft Douglas Pearce onder begeleiding van soldaat Sinisa Ocurscak het hoofdkwartier van de HOS bezocht. De HOS-militie is het fascistische bevrijdingsleger Ustasha-beweging is. In de lp's staan enkele berichten gekrast, onder andere de tekst 'Havla Dinko! Za dom Spremni?' 'Za Dom Spremni' (Voor het moederland, we zijn er klaar voor) was de strijdkreet van de Ustasha-beweging ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Deze hommage aan de HOS-militie wordt ook op de cd 'Theriomorphic' kenbaar gemaakt. Een afbeelding van een Kroatische soldaat met een HOS-embleem poseert op de hoes van de cd.

Kritiek
Bandleider Douglas Pearce wuift alle kritiek op Death in June gemakkelijk weg. In eerste instantie maakt hij antifascisten zwart door te stellen dat ze linkse fascisten zijn. "Sinds de Duitse hereniging is de heksenjacht tegen Death in June begonnen", aldus Pearce. Volgens hem zijn antifascisten allemaal excommunisten en hij noemt ze rode terreur. Daarnaast ontkent Pearce iets met fascisme te maken te hebben maar hij wil zich ook niet verbinden met antifascisme. Als in 1994 een gemeenschappelijke verklaring wordt opgesteld door Darkwave en Gothic liefhebbers, die een statement tegen extreemrechts willen maken, weigert Death in June deze te ondertekenen. De verklaring is opgesteld naar aanleiding van de aanslagen op een asielzoekercentrum in het Duitse Hoyerswerda. Later verklaart Pearce in het blad 'Glasnost' dat hij de pogroms tegen de zigeuners in Oost Duitsland wel kan begrijpen. Alle aantijgingen van zijn sympathie voor fascisme ontkent hij. Pearce:'Ik heb niets met fascisme te maken, het is puur interesse'. Verdere uitleg ontbreekt omdat Pearce stelselmatig de boot afhoudt.'Ik ben de enige die de waarheid weet omtrent Death in June'. In een interview in The Edge maakt hij een statement over de 'nazi-fobie' in Europa. "Ik denk dat de wereld verschillende fases doorloopt. In de jaren vijftig waren het de homoseksuelen en de communisten. Nu zijn de nazi's het slachtoffer en morgen misschien de moslims." Een argument dat vaak door voorstanders wordt aangehaald om Douglas Pearce een hart onder de riem te steken is dat hij homoseksueel is. 'Homo's zijn door de nazi's vervolgd, dus Pearce kan geen nazi zijn' is de redenering. Dat binnen nazikringen homoseksuele leiders actief zijn (geweest) ontgaat enkele verdedigers van Death in June. Ook wordt door voorstanders gewezen op de artistieke vrijheid van de kunstenaar. Blijkbaar mogen kunstenaars alles doen zonder enige vorm van kritiek. Als duidelijk is dat bands bewust provoceren dan is daar weinig mis mee. Zolang het onduidelijk blijkt waar de band zelf staat en bewijs na bewijs zich opstapelt wordt het een ander verhaal. Death in June neemt geen afstand van extreemrechts en ze koketteert regelmatig met het het Derde Rijk, de HOS-militie en onder andere met NieuwRechtse denkers en filosofen zoals Jean Genet en Armin Mohler. Niet iedereen is blij met de koers die Death in June is gaan varen. Om met de oprichter, bedenker van de naam en sinds 1985 ex-bandlid van Death in June, Patrick Leagas te eindigen: "Ik distantieer mij van Death in June en hun racisme alsmede hun intolerantie. Mijn mens-verachtende fase is sinds lange tijd voorbij."