Redactie Alert!

Aantal inwoners: 5,4 miljoen
Werkloosheid: 16,5%
Grootte: 48.845 vierkante km
Talen: Slowaaks en Hongaars
Bevolkingssamenstelling: Slowaak 85, 7%, Hongaar 10.6%, Roma 1.6%, Tsjech 1% en nog wat kleine minderheden als Oekraïners, Polen en Duitsers.

In vogelvlucht
Op 14 maart 1939 werd op voorspraak van Adolf Hitler de onafhankelijke staat Slowakije uitgeroepen en het marionettenregime onder leiding van Josef Tiso kreeg bescherming van nazi-Duitsland. De jodenvervolging leidde tot de deportatie van in eerste instantie 67.000 Slowaakse joden naar de vernietigingskampen van het Derde Rijk. In oktober 1942 stopten de deportaties, doordat de Slowaakse regering in het belang van de economie een aantal 'noodzakelijke' joden wilden 'behouden'. In september 1944 werd echter ook het lot van de overgebleven joden bezegeld, toen zij alsnog werden gedeporteerd na een anti-Duitse opstand in de zomer van dat jaar. Hiermee kwam het aantal Slowaakse joden dat omkwam op 70.000.

In 1945 bevrijdden de Russen het land en vestigden er een centralistisch communistisch systeem. In 1989 begon Vaclav Havel de hervormingen die uiteindelijk zouden leiden tot de val van het communisme daar en de opleving van het Slowaakse nationalisme. Op 1 januari 1993 maakte Slowakije zich los van Tsjechoslowakije en werd het een buurland van het zo ontstane Tsjechië. De rechtse populist Vladimir Meciar van de Beweging voor een Democratisch Slowakije (HZDS), die 3 termijnen als minister-president uitzat, werd in 2000 gearresteerd wegens fraude. De arrestatie kon pas gebeuren na een belegering van 3 weken van zijn huis door de politie en nadat deze de deur hadden opgeblazen. De ex-bokser Meciar regeerde samen met de exteemrechtse Slowaakse Nationale Partij (SNS) en de links-populistische Bond van Arbeiders van Slowakije (ZRS)

Een andere rechtse populistische partij is die van Robert Fico, genaamd Smer (Richting). Fico is een mediagenieke, charismatische, 37-jarige advocaat en pleit voor herinvoering van de doodstraf en gaat verder tekeer tegen misdaad, de hoge werkloosheid en maakt zich ook populair met kritiek op de politieke partijen van etnische Hongaren en Roma. Nadat Meciar van het politieke toneel was verdwenen, verbeterde de relatie van Slowakije met de rest van Europa, wat leidde tot toetreding tot de Europese Unie en de NAVO. Wel werd Meciar's kieslijst in een spectaculaire come-back in 2002 de grootste partij, maar kon geen regeringsmacht verwerven. Discriminatie van de ongeveer half miljoen Roma in Slowakije heeft een structurele vorm aangenomen. In sommige plaatsen is bijvoorbeeld de werkloosheid onder Roma 100% en nadat de centrum rechtse regering in 2004 had aangekondigd dat uitkeringen gestopt zouden worden, leidde dit in februari van dit jaar tot grootscheepse rellen en plunderingen in de Slowaakse Roma-gemeenschappen. De regering zette duizenden agenten en soldaten in om de rellen de kop in te drukken. De Slowaakse politie keert overigens elk jaar terug in de rapporten van mensenrechtenorganisaties; discriminatie, bedreiging, mishandeling en marteling van Roma zijn aan de orde van de dag en de rapporten vermelden ook gedwongen sterilisatie van Roma-vrouwen. Tel daar de slechte huisvesting, de segregratie op scholen en de getto-vorming van Roma-gemeenschappen bij op en het is duidelijk dat de Slowaakse regering de nodige stappen moet nemen om de leefsituatie van Roma te verbeteren. Een indicatie van hoe slecht de situatie is in Slowakije is het aantal Roma-asielzoekers dat de eerste maanden van dit jaar in Finland arriveerde; meer dan 100, evenveel als in 2003 bij elkaar. In augustus van dit jaar moet de Slowaakse overheid reageren op de rapporten en zal het tenminste stappen moeten aankondigen.

White Power Scene Slowakije
Net zoals de meeste Europese landen kent Slowakije ook een nazi-skinscene. De bekendste regio is Kosice, waar skinleider Roland Mezsaros woont. Mezsaros is redactielid van het nazi- muziekblad 'Skinheads'. Versierd met haken- en keltenkruizen probeert het blad skinheads aan zich te binden. In dezelfde stad wordt halverwege de jaren negentig de Blood & Honour Chapter Slowakia (BHS) opgericht. Drijvende kracht achter de oprichting is Igor Mi Ak, een bekende bouwer van extreemrechtse websites in Slowakije. Als de politie tijdens een kofferbakcontrole enkele t-shirts met racistische opdruk in zijn auto vindt gaat er bij hen een belletje rinkelen. Enkele uren later valt de politie zijn huis binnen. De politie neemt vele shirts met racistische propaganda evenals fascistische bladen in beslag. Igor Mi Ak wordt gearresteerd en hem wordt verspreiding van racistische propaganda en het promoten van fascisme ten laste gelegd. Volgens een perswoordvoerder van de politie werd Igor Mi Ak al langer gezocht. De BHS is nauw gelieerd aan de gewelddadige Combat 18-vleugel van Blood & Honour, een organisatie die politiek op de voorgrond plaatst en die muziek als leuke bijkomstigheid ziet. In november 1998 ondersteunt BHS de organisatie Celtic Traditions, die een Ian Stuart Donaldson-memorial concert organiseert. De organisatie krijgt ook bijval van de Slowaakse Chapter van de Hammer Skins. Bands die op het concert spelen zijn het extreemrechtse Brutal Attack uit Engeland, de Tsjechische Hammer Skinbands Vlajka en Excalibur en twee Slowaakse bands Biely Odpor en Dr. Martens' Skinheads. Nauwe contacten heeft BHS met de Tsjechische afdeling B&H Bohemia. Deze groep telde circa 10 afdelingen. Op 1 augustus organiseerde B&H Bohemia in samenwerking met de Hammer Skin Chapter een concert waar de Nederlandse extreemrechtse band Brigade M speelt, alsmede de Tsjechische band Agrese '95 (die in een nummer oproept tot het in brand steken van synagoges). Een andere Chapter van BHS is de afdeling Bratislava. Robert Prostatek is de leider van deze afdeling en tevens uitgever van de Slowaakse versie van het blad Blood & Honour. Ook zijn de Arische vrouwen in Slowakije actief. Een aantal hebben zich verenigd in de Women for Aryan Unity (WAU) Slovakia. De WAU is in 1989 opgericht door een Amerikaanse vrouw met als doel om de blanke vrouwen te onderrichten en te betrekken in de strijd voor het blanke ras. Ook moedigt de organisatie vrouwen aan om hun kinderen zelf te onderwijzen. Hoe actief deze beweging in Slowakije is, is niet bekend.

Enkele spraakmakende bands in Slowakije zijn Justicia en Kratky Proces. Via de Slowaakse staatsradio brengt Justicia haar tape 'Generation 88' uit. De staatsradio geeft de band alle ruimte om de nummers op te nemen en biedt zelfs ondersteuning. Op de voorkant van de cd 'The Best of...' van Krat Proces staat een runeteken afgebeeld. Kratky Proces behoort tot de top van bekendste bands in Slowakije. Ook hier helpt de staatsradio bij het opnemen van haar cd 'Na Prach!'. Twee nummers op de cd worden weggelaten om te voorkomen dat de staatsradio in problemen komt met justitie. Ondanks het weglaten van die twee titels, vallen er nog genoeg fascistische uitingen te bespeuren. Zo speelt Kratky Proces het officiële fascistische lied van de Slowaakse katholieke priester en leider van Slowakije ten tijde van de Tweede Wereldoorlog dr. Jozef Tiso op haar cd. Tiso is ter dood veroordeeld vanwege zijn oorlogsmisdaden ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. In de jaren negentig organiseren diverse extreemrechtse groepen een herdenkingsbijeenkomst bij zijn graf.

Aanslag in Bratislava

In de nacht van 6 op 7 mei werd in Bratislava, de hoofdstad van Slowakije, het kantoor van de antiracisme organisatie L'udia proti rasizmu (People against racism) in brand gestoken en het was enkel te danken aan de aanwezigheid van een medewerker dat niet alle ruimtes werden verwoest. De aanslag draagt alle sporen van het werk van neonazi's; op 8 mei wordt in Slowakije de dag van de overwinning op het fascisme gevierd en de afgelopen week werden 3 activisten van L'udia proti Rasizmu aangevallen toen zij posters ophingen voor hun activiteiten. Daarnaast is deze organisatie de meest actieve in het bestrijden van racisme en extreemrechts, ze hebben al tientallen strafvervolgingen tegen neonazi's in gang gezet, juridische hulp aan slachtoffers van extreemrechts geboden en informeren het publiek over de gevaren van neonazi-groepen. Ook hebben ze de politie zo ver gekregen dat die nu tegen de bijeenkomsten en concerten van extreemrechts optreedt; de laatste 2 jaar hebben er geen grote demonstraties of vergaderingen plaatsgevonden, en voor zover bekend geen concerten. De meeste bands worden op het ogenblik vervolgd en de meeste leiders van de extreemrechtse beweging zitten in de gevangenis of wachten nog op een proces.

L'udia proti rasizmu werd al langer bedreigd, maar er gebeurde nooit iets. Tot deze nacht. De schade is flink; 3 computers, monitors, toetsenborden, een telefoonnetwerk, een scanner, een kopieermachine en diverse meubels zijn gesmolten. Veel archiefwerk en dossiers zijn in vlammen opgegaan. Ze waren niet verzekerd.

In Slowakije zijn op het ogenblik zo'n 3000 rechtsextremisten betrokken bij het uitvoeren van racistische aanvallen en het verspreiden van haatpropaganda. Daarnaast is het onderhuidse racisme erg sterk aanwezig in de Slowaakse samenleving. Een onderzoek uit 2002 wees uit dat bijna 80% van de Slowaakse burgers geen Roma als buur wilde en 59% zou gekleurde buren weigeren. Het werk van L'udia Proti Rasizmu is dus hard nodig.

Je kan hen helpen hun organisatie weer op te bouwen door een bedrag te storten op giro 6896749 Alert, Utrecht o.v.v. Bratislava. Dan zorgen wij dat het bij hen terechtkomt.

L'udia proti rasizmu (People against racism)
P.O.Box 33 820 04 Bratislava
Slovakia www.rasizmus.sk/sk.stm (ook met engels gedeelte)