Interview: ex-activist CP'86

Redactie Alert!

We vinden het eigenlijk best spannend om met jou te praten.

Ja, ik heb dit ook nog nooit gedaan. Dit is inderdaad de eerste keer dat ik met de felle tegenpartij van extreemrechts aan tafel zit.

Stewart Mordaunt

Nou, in de begintijd dat ik bij CP'86 zat, toen ik dus werd opgepakt voor het folderen van CP'86 materiaal, toen werd ik inderdaad benaderd door iemand van de CRI. Die vroeg of ik voor hen wilde werken en bood me een hoop geld. Ook zei hij dat het heel moeilijk zou worden om later als recidivist een baan te vinden. Maar ik ben er niet op ingegaan, zag erg op tegen het verraden van mensen waar ik toen mee omging.

Was daar openheid over binnen de sien, zo van dat je vertelde wat je overkomen was?

Ik had toen een gesprek met een kopstuk van de CP'86 en die deed daar eigenlijk heel nonchalant over. Die vertelde dat ook een keer iemand van het Jongeren Front Nederland bij de BVD betrokken was geweest. Maar ik vond het allemaal erg spannend; ik was toen 18 jaar en werd door die rechercheur een intelligente jongen genoemd en hij bood me dus van alles aan.

Hoe raakte je nou betrokken bij zo'n club?

Ik werd op mijn 16e lid van CP'86 en alles bij elkaar ben ik bijna drie jaar actief geweest. Met alle gevolgen van dien; een strafblad bijvoorbeeld. Op mijn 16e kende ik wat jongens waar ik in die tijd erg tegenop keek, die hadden vuurwapens enzo. Dat vond ik allemaal heel stoer. Ze hadden ook nazispullen thuis. In het begin schrok ik daar wel van, maar gaandeweg accepteerde ik het; dat hoorde gewoon bij die vrienden. Dus daar ging ik in mee en dat resulteerde er in dat ik lid werd van de CP'86.

En wat deed je binnen CP'86?

Zat je in Warns toen in dat huis van Douwe van der Bos?

Hoe werd zoiets nou georganiseerd binnen CP'86?

De eerste keer dat ik meeging stond het gewoon in de Centrumnieuws, het partijblad. De tweede keer had links er al lucht van gekregen en toen werden we gewoon telefonisch uitgenodigd. We zijn toen heel vroeg in de ochtend gegaan, de posters die we van links aantroffen bij de gedenkplaats waren nog nat zeg maar. De politie bood ook geen weerstand, 2 agenten stonden erbij. Die het overigens ook niet met elkaar eens waren over wat ze aan het doen waren.

Van der Bos (l) met leden van de Nederlands-Kroatische Werkgemeenschap

Heb je daar leuke dingen over te vertellen, over de politie? Soms lijkt de smeris partij te kiezen, wat zijn jouw ervaringen daarmee?

Nou, we hadden bijvoorbeeld een keer afgesproken voor zo'n reisje naar Diksmuide op het station in Den Haag....

Oja, daar was ik ook bij...

En de antifa? In hoeverre was dat gespreksonderwerp binnen de CP'86?

Nou, rechts dacht altijd wel dat links wel gesubsidieerd werd. En dat ze daardoor zo sterk en machtig zijn. Maar dat idee was er inderdaad, dat antifa gesteund werd door linkse partijen en organisaties. En dus ook door GroenLinks. En rechts had natuurlijk ook wel uit zichzelf iets tegen dit soort linkse partijen. Ook de ongrijpbare structuren van AFA deed CP'86 besluiten om GroenLinks te gaan aanpakken; antifascisten woonden toch vaak in kraakpanden, maar wie waar nu echt woonde was moeilijk te achterhalen.

Met wat voor slag mensen zat je nou in die partij? Hoe zou je die willen omschrijven?

Het zijn over het algemeen geen mensen die hoge functies bekleden in deze maatschappij. Geen academici of mensen van een hoger niveau, de meesten hebben gewoon een arbeidersbaan. Ja goed, je zou ze kunnen omschrijven als burgerlijk. Het kleinburgerlijk gedachtegoed van huisje, boompje, beestje en een auto. Er zaten geen wereldreizigers bij en artistieke mensen kwam je er ook niet echt tegen.

Bange mensen?

Misschien dat ze door het gebrek aan reizen en ervaringen niet goed kunnen relativeren of goed de realiteit onder ogen kunnen zien.

En zijn het lui die echt uit politieke overtuiging erbij zitten of zijn er ook andere dingen die meetellen?

Je kunt wel verschillende groepen onderscheiden; de jongeren die gewoon stoer willen doen, wel rechts en gewelddadig, een beetje het machocultuurtje. Daarnaast heb je de kluizenaarstypes, een beetje loser-figuren, alcohlisten, eenzame zielen die gezelschap zoeken. En dan heb je de partijtop, die wel echt politiek zijn, en die blijven altijd wel hetzelfde. Voor de rest is er een groot verloop. Oja, en we waren altijd fel anti-Centrum Democraten, dat was maar een 'jodenclub'. Ik had absoluut niet het idee dat CP'86 op enig moment haar toon wilde matigen. Overigens had ik het daar een keer over met een bestuurslid, dat deze radicale weg toch een doodlopende weg zou zijn en hij zei toen dat hij er ook niet in geloofde, in een zetel in de Tweede Kamer of zo. Hij dacht meer aan een staatsgreep.

Ontstonden er trouwens ook vriendschappen? Deden jullie ook dingen buiten de partij om samen?

Nee, niet echt. Het bleef toch beperkt het CP'86-gebeuren. Geen avondjes naar de bioscoop ofzo.

En hoe werd er tegen vrouwen binnen de partij aangekeken? Hadden die een speciale positie?

Er zaten maar weinig vrouwen bij, wel enkele in het bestuur of organisatie, maar daaromheen ben ik ze eigenlijk niet tegengekomen. Wat dat betreft denk ik toch niet dat vrouwen zich echt aangetrokken voelen tot dat soort dingen, mede omdat het zoveel narigheid aantrekt. Misschien dat vrouwen wat behoudender zijn?

Op een gegeven moment wilde jij ermee ophouden, uit de partij stappen. Waarom?

Ten eerste bracht het enkel ellende; politie kwam steeds aan de deur om dagvaardingen te brengen, ik werd veroordeeld en het ging thuis niet meer zo lekker allemaal. En ik merkte dat er weinig steun te krijgen viel vanuit dat groepje waar ik mee omging. Om me dan in te zetten en ze laten je vervolgens barsten, dat schoot ook niet op. Oja, en de boetes moest je ook zelf betalen. Toen ik bijvoorbeeld voor de eerste keer ging folderen dacht ik, nou ja, het is een legale partij, zitten in de gemeenteraad, dus dat zit wel goed. Maar dan wordt je dus opgepakt en krijg je een boete en de partijtop die je dan vervolgens daarop aanspreekt doet daar heel nonchalant over. Geen medeleven. Dan geloof je er ook niet meer in. Als een partij staat voor wat ze uitdelen en er dan zo over doen...

Heb je ooit overwogen om over te stappen naar een andere partij in het spectrum?

Nee, je kwam daar toch telkens weer dezelfde figuren tegen. Je komt elkaar altijd weer tegen. Het is gewoon een soort mens. Tenminste die bestuurstypes.

Hoe werd er gereageerd toen je zei dat je ermee op wilde houden?

Over het algemeen heb ik er geen last van gehad. Ik trok gewoon de stekker van de telefoon eruit en liet de deurbel lekker gaan. Wat me opviel was dat de voorzitter deed of ik niet gezegd had dat ik eruit wilde stappen en stug bleef opbellen of ik dan die zaterdag meeging naar een of andere bijeenkomst. Ze klampten zich wel aan me vast omdat ik zo actief was en dat soort lui waren niet makkelijk te vinden.

Viel je in een gat toen je eruit was? Een sociaal isolement zoals dat heet?

Nee, ik had toch altijd wel mijn vrienden en kennissen van vroeger gehouden. Wist die dingen wel te scheiden. En ook omdat je dus sociaal gezien niets deed met de CP'86, bleef ik die sociale dingen met mijn vriendenkring doen. Wel reageerden familieleden tamelijk afwijzend op mijn CP'86 lidmaatschap en activiteiten. Maar desondanks hielden ze wel contact met me.

Wat vind je eigenlijk van de huidige extreemrechtse jongeren-generatie?