Hongarije

Fascisme en antifascisme in Rusland deel 2

Onze correspondent

Als men af moet gaan op de berichten in de pers is het politieke leven in Rusland dezer dagen ronduit rampzalig. Vanuit het oogpunt van traditioneel Westers antifascisme is het moeilijk om de politieke situatie in Rusland te bevatten als men afgaat op wat er daadwerkelijk gebeurt; een harde realiteit waarin politieke moorden, maar ook politiek pragmatisme, zoals amnestie voor illegalen eenvoudig gecombineerd worden. Ideologisch gezien is er een indrukwekkende kloof tussen de politieke paranoia van de "oorlog tegen het terrorisme" en het alom gepropageerde superioriteitsbeeld van nationale (maar tegelijkertijd inhoudsloze) trots en eenheid. Neonazisme past uitstekend in dit plaatje, ware het niet dat de Russische geschiedenis zelf het beste 'antinazi'-argument vormt.

kaart

Verzet tegen neonazi's

'En wij kunnen het ons, vanwege onze levensvisie, niet permitteren om af te glijden naar een oog-om-oog-tand-om-tand antifascisme, onszelf te verlagen tot het niveau van deze zwijnen door hen om te leggen. Maar wat staat ons te doen? Dit is niet een op zichzelfstaand geval - wij worden vermoord!!!' - Ilja Borodajenko
Ilja
Veroordelingen

Cellenstructuur
Het concept van 'leaderless resistance', een ondergrondse organisatie in revolutionaire cellen en het gebruik van websites over de grens (waaronder ook in Nederland), maakt de huidige neonazi-beweging moeilijk te bestrijden, moeilijker als tien jaar geleden, toen er openlijk nazi-propaganda op straat verkocht werd en massabijeenkomsten met toespraken van leiders werden gehouden. Behalve op het gebied van terreur zijn de huidige neonazi's vrijwel volkomen afhankelijk van de politieke agenda van andere clubs die hen voor hun eigen karretje weten te spannen, zoals de DPNI, die dit jaar met een eigen 1 mei-demonstratie in Moskou 300 activisten op de been wist te krijgen, van wie het grootste deel behoorde tot radikale neonazi-groepen. Terwijl de meeste mensen de neonazi's over het algemeen niet beschouwen als criminelen, maar eerder als een meelijwekkend deel van henzelf, dat, evenals henzelf, door de overheid in de steek is gelaten en nu zijn eigen weg zoekt, beschouwen de meeste jonge antifascisten hen als een symptoom van een zieke samenleving. In antifascistische kringen gaat men er bewust van uit, dat de confrontatie, zowel met de neonazi's als met degenen die hen beschermen onvermijdelijk is. Het gevoel op zichzelf aangewezen te zijn is heel sterk, maar geeft antifascistische actie ook dynamiek en creativiteit. Dit wordt vanuit de overheid als heel bedreigend ervaren. Daarom wordt er vanuit politie en geheime dienst gericht onderzoek gedaan naar de antifascistische beweging. Ook extreemnationalistische politici doen onderzoek naar antifascistische organisaties, waarbij ze zich met name richten op NGO's. Ze proberen om bewijsmateriaal te vergaren voor processen tegen bepaalde kritische NGO's. Onlangs heeft het bekende nationalistische parlementslid Saveljev het Moskouse antifascistische onderzoekscollectief SOVA aangeklaagd wegens smaad, omdat zij hem (overigens terecht) hadden beticht van nationalisme en racisme.

Nationalisme als politiek instrument

Van onze correspondent in Rusland

Indymedia: Internet als gereedschap
In de afgelopen 10 jaar heeft internet een explosieve groei doorgemaakt en het einde daarvan is nog lang niet in zicht. Wie is er niet een keer op YouTube, MySpace, BlogSpot, Flickr en Google geweest? Deze sites met hun miljoenen gebruikers en de RSS feeds, blogs en filesharing netwerken zijn niet meer weg te denken uit het dagelijkse leven van miljoenen mensen. Zoals de uitvinding van de boekdrukkunst mensen de mogelijkheid gaf informatie te drukken en te verspreiden, heeft internet een vrijheid van informatie losgemaakt die, ondanks pogingen van overheden om het aan banden te leggen, is uitgegroeid tot het grootste informatie- en communicatie-medium ooit. Vorig jaar maakte bijna 20% van de wereldbevolking gebruik van internet, dat is meer dan een biljoen mensen. (1)

Het eerste 'Independent Media Centre' werd opgezet vanuit de behoefte zelf alternatief nieuws te brengen over onderwerpen als globalisering, de wereldcrisis en andere zaken die in de traditionele media vaak geen of onvoldoende ruimte krijgen. (4) Het 'Independent Media Centre' project in Seattle ontwikkelde zich uiteindelijk tot het grootste doe-het-zelf medianetwerk ter wereld: Indymedia. (5) (6)

Picketline Russische ambassade Den Haag, 25 juli 2007
Picketline

Ook binnen antifascistische kringen heeft internet een steeds prominentere rol ingenomen. En niet alleen is de strijd op straat te vinden. Op internet discussieert en organiseert extreemrechts 24 uur per dag, het hele jaar rond. AFA mobiliseert en houdt iedereen op de hoogte van de laatste gebeurtenissen en ontwikkelingen binnen het extreemrechtse wereldje. Maar gevreesd wordt, dat door internet de invloed van racistische en antisemitische denkbeelden sterk is toegenomen. (12) (13) Een reden hiervoor is dat veel jongeren toegang hebben tot het web en extreemrechts gretig gebruik maakt van dezelfde methodes die Indymedia gebruikt, deze overneemt en naar hun eigen hand weet te zetten. Als antwoord hierop zou de antifascistische beweging een veel belangrijkere rol moeten spelen op het internet. Antifa.net host al sinds 1995 websites voor tal van antiracisme- en antifascismecampagnes en clubjes over de hele wereld en verschillende Indymedia's hebben aparte themapagina's voor onderwerpen als antiracisme. Veel van dit soort initiatieven zouden verder uitgebreid kunnen worden, mits ze meer ondersteund worden. Het ontwerpen van websites zou beter afgestemd kunnen zijn op bijvoorbeeld jongeren en het ontvangen van sms-updates, live verslaggeving vanaf demonstraties en opnames voor je alternatieve radiostation via je mobieltje zijn nog maar het begin. De mogelijkheden zijn eindeloos... Dus kruip achter je toetsenbord, lees indymedia.nl voor meer informatie en neem een kijkje op de nieuw ontworpen afanederland.org website.

Richard Taylor, medewerker UK Indymedia

Voetnoten:
(1) internetworldstats.com/stats.htm
(2) en.wikipedia.org/wiki/Internet_activism
(3) eltoroairport.org/
(4) indymedia.nl/nl/static/help.intro.shtml
(5) nl.wikipedia.org/wiki/Geschiedenis_van_Indymedia
(6) indymedia.org
(7) tinyurl.com/yp6cp9
(8) indymedia.nl/nl/2007/07/46204.shtml
(9) indymedia.nl/nl/2007/07/46203.shtml
(10) indymedia.org.uk/en/2007/07/376699.html
(11) de.indymedia.org/2007/07/188489.shtml
(12) tinyurl.com/2u6pf8
(13) tinyurl.com/38xklq

Literatuurlijst

Over de situatie van extreemrechts in Rusland zijn niet veel publicaties beschikbaar. Iets oudere boeken zijn echter nog altijd interessant:

'Russian Fascism, traditions, tendencies, movements' door Stephen D. Shenfield. Uitgegeven door M.E. Sharpe inc in 2001. Alle partijen en groepen (o.a. nationalisten, communisten, orthodoxe christenen, paganisten, skinheads en voetbalhooligans) worden door Shenfield ontleed aan de hand van hun programma, wereldbeeld, strategie, activiteiten, structuur en toekomstperspectief. Ook de houding ten opzichte van het Europese fascisme wordt besproken, net als dat vergeleken wordt welke vijanden de verschillende groepen kiezen. Grondige studie. Op www.alibris.com te koop voor € 26,59

Inde zomer van 2006 bracht www.humanrightsfirst.org een rapport uit met de titel 'Minorities under Siege, hate crimes and intolerance in the Russian Federation' te downloaden op hun website. Spreekt voor zich.

In het Nederlands zijn 2 boeken van de op 7 oktober 2006 vermoorde onderzoeksjournalist en mensenrechtenactiviste Anna Politkovskaja gepubliceerd. Ze was correspondente van Novaya Gazeta, een van de weinige overgebleven onafhankelijke kranten in Rusland. 'Poetins Rusland' en 'Russisch dagboek', beide uitgegeven door www.degeus.nl fileren het autoritaire beleid van president Poetin en schetsen een indringend beeld van het hedendaagse Rusland. 'Poetins Rusland' kost € 5,99, 'Russisch dagboek' € 19,90

Om op de hoogte te blijven over radicaal nationalisme, 'hate crime' en tegenacties in Rusland kun je je abonneren op de Engelstalige nieuwsbrief van de mensenrechtenorganisatie Sova Centre in Moskou via http://xeno.sova-center.ru.

(uit: Alert!, nummer 3, september / november 2007. Alert! is een uitgave van de Anti-Fascistische Actie Nederland - AFA)