'Vrouwen echt verliefd op het nationaal-socialisme'

Redactie Alert!

Over drijfveren voor toetreding tot de NSB is veel bekend: Nederland had wellicht 'orde nodig' en mocht niet ten prooi vallen aan het chaotische communistische Rusland. Het was Mussert of Moskou. Het nationaal-socialisme van de NSB en het boegbeeld Anton Mussert was de haarlemmerolie voor patriottische vrouwen.

'De vrouw die nadenkt'
  'De vrouw die nadenkt'  

Het boek wordt opengeslagen naar de fotobladzijdes in het midden. De opmerking valt dat hij met z'n postuur wel iets aaibaars had. Te zien is een Mussert tussen al zijn vrouwen, waaronder Olga de Ruiter. Lijkt de Leider op andere bekendere foto's iets onrustigs te hebben, iets nerveus. Te midden van het gezelschap op de afbeelding kijkt hij ontwapenend in de lens: een glimlach als van een hedendaagse kleuter in de ballenbak van Ikea.

Maar hoe kwamen die vrouwen om hem heen? Een wellicht obsessieve hang naar controle en orde? We nemen de vrouwenafdeling van de NSB onder de loep, de Nationaal Socialistische Vrouwen Organisatie (NSVO). Hier geldt de hang naar controle zeker voor de NSVO-vrouw Louise Marie Couzy.

Geschiedschrijving over de Tweede Wereldoorlog kent twee standaardwerken: de boeken van Lou de Jong en het werk van Jacques Presser. De eerste beschreef de oorlog vooral als een strijd tussen goed en slecht, de tweede verplaatste zich met 'De Ondergang' juist in de slachtoffers van de jodenvervolging. Presser was zelf een concentratiekampslachtoffer.

Daarom begaf ze zich in het hol van de leeuw en kwam zo bijvoorbeeld in het huis van de Weduwe Rost van Tonningen terecht. Hier verbijsterde de historica zich dat de Zwarte Weduwe haar periode in het Derde Rijk zo had gecultiveerd: "Het was een groot museum: overal hingen schilderijen van SS'ers, Adolf Hitler en natuurlijk haar man. Terwijl Florentine Rost van Tonningen in de NSB zelf niet eens zo belangrijk is geweest."

Uitgeverij Balans. ISBN 9789050188173. € 19.95.

(uit: Alert!, nummer 3, september / november 2007. Alert! is een uitgave van de Anti-Fascistische Actie Nederland - AFA)