Vrouwen binnen extreemrechts Aafke Broekhuis In een serie over de positie en rol van vrouwen binnen extreemrechts wereldwijd, kijken we in dit eerste deel naar de situatie van de laatste tijd binnen de zogeheten buitenparlementaire beweging, in dit geval de Nationaal Socialistische Actie (NSA). Binnen extreemrechts in Nederland is en blijft de vrouw een zeldzaam verschijnsel. De vraag is hoe dit komt. Zijn er verschillende verwachtingen ten opzichte van vrouwen dan van mannen? Waar staat de vrouw eigenlijk ten opzichte van de man? Heeft zij bijvoorbeeld speciale of andere taken dan de man? Het is duidelijk dat extreemrechts in Nederland voornamelijk een mannenaangelegenheid is. De situatie is de laatste jaren wel 'verbeterd' maar er zijn nog steeds erg weinig vrouwen die het extreemrechtse gedachtegoed verkrijgen door eigen overtuiging en uit eigen beweging toenadering zoeken. De vrouwen die er zijn, zijn in de meeste gevallen door relaties betrokken geraakt bij extreemrechts. Hoewel het aantal vrouwen niet spectaculair stijgt, is er de laatste jaren toch een verandering te zien ten aanzien van de positie van vrouwen binnen extreemrechts. Een vorm van vrouwenemancipatie lijkt ook daar enigszins door te dringen. Tot verbazing, en soms ook met afkeuring van de mannen beginnen de vrouwen zich steeds actiever te manifesteren bij extreemrechts en zijn ze mondiger geworden. Zo wordt er door steeds meer vrouwen deelgenomen aan demonstraties en acties, wordt geweld minder geschuwd dan voorheen, en mengen zij zich actiever in politieke discussies (1). Van aanhangsel tot broedmachine De scheve man-vrouw verhouding binnen extreemrechts heeft tegelijkertijd ook het omgekeerde effect dat vrouwen keus te over hebben aan mannen. Door enkele vrouwen wordt dankbaar gebruikt gemaakt van de ruime keus en wordt er, zoals Combat 18 aanhanger Margot van Trienen eens in een pittig stuk schreef "vaker van partner gewisseld dan van ondergoed". Hiermee ook doelend op het pornografische verleden van sommige (ex)activisten van de beweging. Deze dames maken zich met dit gedrag bijzonder impopulair bij de andere dames en worden daar veelal hard op aangepakt. Dergelijke 'hoeren van de beweging' worden dan ook veelal buitengesloten, of er wordt in ieder geval geprobeerd dat te doen (2). Dat dit niet altijd lukt, blijkt wel uit het recente huwelijk tussen het voormalige softpornosterretje Suzie King en ex-NVU-ordedienstlid Arris de Bruin. Dat de mannen, door steeds maar mee te gaan in dergelijke one-night-stands en korte relaties, ook 'gebruik' maken van deze 'haast onvermijdelijke sloeries' wordt hen overigens niet of nauwelijks aangerekend. Margot van Trienen     Vrouwen op de barricades Het voortouw in het activisme van vrouwen binnen extreemrechts wordt voornamelijk genomen door Margot van Trienen, die al lange tijd meedraait in Combat 18 kringen. Hoewel er al langer vrouwen actief meedoen bij acties, neemt van Trienen duidelijk een positie in de frontlinie in. Zij was onder andere betrokken bij een racistische mishandeling in Papendrecht, waarvoor onder meer haar vriend Michael Krick een flinke gevangenisstraf kreeg, en heeft veroordelingen achter haar naam staan voor verboden wapenbezit en het bezit van racistisch propaganda (3). De activiteiten van Van Trienen hebben klaarblijkelijk inspirerend gewerkt bij enkele andere dames want er is recent een duidelijke toename en radicalisering te zien van actieve vrouwen bij straataangelegenheden. Zo lopen in het zwarte blok van NSA verschillende vrouwen mee en ook bij zogenoemde spontane autonome acties en buitenlandse demonstraties zijn geregeld Nederlandse vrouwen betrokken. Opvallend hierbij is het camera- en anti-antifawerk dat een aantal van deze vrouwen verricht bij demonstraties. Meest prominent hierbij in beeld is de vaste cameravrouw van NSA demonstraties Chantal Molendijk, vriendin van NSA-kopstuk Ivo Henze. (4) Jill van der Schee, Alphen a/d Rijn, 23 augustus 2008     Naast Chantal Molendijk wordt sinds kort ook anti-antifawerk verricht door Jill van der Schee (1990) uit Vlaardingen, die al een tijd actief is binnen Jeugdstorm en NSA- kringen. Opmerkelijk is echter de stormachtige en erg radicale ontwikkeling die ze sinds kort doormaakt binnen NSA. Behalve bij Nederlandse demonstraties is zij recent regelmatig aanwezig bij acties in Duitsland en bij verschillende autonome acties in Nederland, iets wat zeker niet van alle actieve vrouwen gezegd kan worden. Dat anti-antifawerk nu ook door haar wordt verricht zegt genoeg over haar huidige ontwikkeling en positie als vrouw binnen NSA. Daarnaast worden steeds vaker ook andere vrouwen binnen en buiten het blok gezien met kleine camera's, om behalve de eigen demo ook de aanwezige tegenstanders vast te leggen. Hiermee lijkt de vrouw een belangrijke en duidelijke functie toebedeeld te hebben gekregen. Toch worden de vrouwen nog niet echt als gelijkwaardige demonstratiepartner gezien, zoals blijkt uit onder andere het persbericht van de Vlaamse afdeling van Blood & Honour naar aanleiding van een demonstratie van de NVU in Zwolle op 30 augustus. Hierin worden onder andere de 'B&H militanten' geroemd die, evenals het zwarte blok, de 'volledige veiligheid van de aanwezige vrouwen wisten te waarborgen'. Het waarborgen van de veiligheid voor onder andere vrouwen werd overigens eveneens aangevoerd als legitieme reden van B&H voor een aanval op antifascisten in 2007 in Uitgeest. Uit deze overdreven behoefte de vrouwen te moeten beschermen wordt duidelijk dat de mannen de straat nog steeds als 'hun terrein' zien. Vrouwen worden wel geaccepteerd bij demonstraties maar er niet wordt verwacht dat zij ook hun mannetje zouden kunnen staan. Chantal Molendijk     Vrouwen op de barricades Emancipatie op zijn smalst Al met al kan gezegd worden dat de rol van de vrouw vooral veranderd is de laatste jaren, of het een verbetering is valt nog te bezien. De verwachtingen, rollen en taken van de vrouw lijken gelijkwaardiger dan voorheen maar is nog steeds niet om over naar huis te schrijven. Vooral de mannen lijken vastgeroest in het aloude 'vrouwen en mannen zijn gelijk maar niet gelijkwaardig'-patroon. De vrouw staat ten opzichte van de man nog steeds op een ander niveau; het baren en opvoeden van kinderen en het onderhouden van het gezin lijkt nog steeds de belangrijkste taak. Hoe dit in de toekomst verder vorm gaat krijgen is moeilijk te zeggen. Hoewel de vrouwen ook steeds mondiger worden en hun recht om mee te doen af lijken te willen dwingen bij de mannen, valt het maar te bezien hoe de mannen dit gaan invoegen in hun vrouwbeeld. Het anti-antifa werk lijkt een geschikte oplossing voor sommige vrouwen, maar dat geldt lang niet voor iedereen. Er lijkt zonder twijfel nog een lange weg te gaan voor Margot van Trienen en haar emancipatie en gelijkwaardigheidsidealen. Noten: (1) Zie Grazia, 5 maart 2008 (2) Zie Alert! nr 4 2006/2007 & http:afa.home.xs4all.nl/alert/4_10/pervers.html (3) Zie http://kafka.antenna.nl/?p=479 (4) Zie http://kafka.antenna.nl/?p=1464 (uit: Alert!, nummer 3, oktober 2008. Alert! is een uitgave van de Anti-Fascistische Actie Nederland - AFA)