cultuur

'Staan wij toe dat een extreemrechtse band op het podium staat?'

Redactie Alert!

Is een muziekgroep wel of niet neonazistisch? Het is een van de vragen die de redactie van Alert! regelmatig ontvangt. Soms is het overduidelijk, maar soms ook niet. Het duiden van bands lijkt niet altijd eenvoudig te zijn. Naast de redactie van Alert! stuiten ook onderzoekers en concertorganisatoren op deze problemen. Christian Dornbusch is een Duitse onderzoeker die sinds begin jaren negentig bezig is om extreemrechtse en neonazistische muziek in kaart te brengen. Naast zijn onderzoek publiceert hij regelmatig over de rechterflank van diverse muziekstijlen. Aangezien Alert! regelmatig over extreemrechtse tendensen in de muziek publiceert leek het ons nuttig om met hem eens van gedachten te wisselen.

Alert!: Je onderzoekt sinds vele jaren neonazistische en extreemrechtse muziek. Waarom ben je hier zo intensief mee bezig?

Dornbusch: Begin jaren negentig ben ik van start gegaan met onderzoek naar neonazistische en extreemrechtse muziek. Het doodgewaande nationaal-socialistische gedachtegoed werd via de muziek van neonazistische skinheads voorzien van een modern laagje. Mijn redenen waarom ik me met het thema bemoei is tot op heden hetzelfde gebleven. Ik wil graag mensen informeren over wat er zich in de uiterst rechtse hoek van de samenleving afspeelt. Daarnaast wil ik inzicht geven in welke gevaren er schuilen in extreemrechtse muziek. Gevaren die dreigen voor mensen, en dan met name minderheden, en de democratie.

Alert!: In mijn werk als onderzoeker stuit ik soms op moeilijkheden. Een van die moeilijkheden is bijvoorbeeld om een band als Sol Invictus te duiden. Zij behoren tot de extreemrechtse muziekscene, maar voor veel mensen is dat niet duidelijk. Het is makkelijker om een band extreemrechts of neonazistisch te noemen als zij ook dergelijke symboliek en uitspraken gebruiken, dan bijvoorbeeld een citaat van Alain de Benoist. Herken je mijn probleem? Hoe ga jij daar mee om?

Tony Wakeford van Sol Invictus op het Summer Darkness festival in Utrecht in 2008
Tony Wakeford

Cover
Alert!: Jij bent tevens co-auteur van het boek 'Unheilige Allianzen', een boek over de extreemrechtse en neonazistische flank van de Metal-scene. Waarom heb je het geschreven? En hoe reageerde de Metal-scene op het boek?

Alert!: Alert! en waarschijnlijke ook andere antifascistische bladen worden redelijk vaak geconfronteerd met het argument dat wij als antifascisten mensen het zwijgen op willen leggen. Daarnaast worden wij beschuldigd dat wij artiesten tot zwijgen willen brengen, die hun optreden en band zien als een manier van kunst. Hoe denk jij over deze argumentatie?

Dornbusch: Vele organisatoren in Duitsland nemen dergelijke informatie uiterst serieus en bekijken in ieder geval of de informatie klopt. In Duitsland is men wijs geworden, want de ervaring heeft geleerd dat er ineens neonazi's in het publiek aanwezig kunnen zijn die mogelijk ook de Hitlergroet brengen. Andere organisatoren hebben het concert soms toch door laten gaan, maar moesten afsluitend toch vaststellen dat de bands tijdens het bier drinken backstage zich toch extreemrechts uitlieten, of racistische opmerkingen maakten. Weer andere organisatoren hebben geen enkel probleem gehad en alles verliep vanuit hun perspectief op rolletjes. Antifascisten, in de breedste zin van het woord, die kritisch op de achtergrond van een band wijzen, dienen dit op uiterst serieuze wijze te doen. Zij moeten duidelijk maken wat de kritiek op de band is en dit goed en doordacht kortsluiten met de zaal. Belangrijk is ook om zich als gesprekspartner op te werpen zodat de organisator bij vragen ondersteund kan worden. Ook belangrijk is, indien men de muziekscene kritisch volgt, om concertzalen te bezoeken waar in het verleden bands hebben gespeeld die onder vuur lagen en waar de organisator de beslissing heeft genomen om het concert door te laten gaan. In zulke gevallen is het misschien mogelijk om nog eenmaal contact te zoeken en het probleem nog een keer bespreekbaar te maken. We hebben overigens ook concerten meegemaakt waarvan de organisator heeft gezegd dat alles prima verlopen is, maar waar wij gezien hebben dat vele mensen de Hitlergroet hebben gebracht. Het is hier belangrijk, om de zaal netjes te wijzen op de openbaarheid van dergelijke concerten. Vanuit mijn visie zouden organisatoren van dergelijke concerten zich moeten afvragen of ze zulke bands willen ondersteunen, of dat ze willen toelaten dat racisten, antisemieten of neonazi's op hun podium staan.

(uit: Alert!, nummer 3, oktober 2009. Alert! is een uitgave van de Anti-Fascistische Actie Nederland - AFA)