 | Esteban Murillo hangt nieuwe vervolging boven het hoofd |
Vanwege de discussie over links-nationalisme, vorig jaar afgedrukt in de Alert!, naar aanleiding van een campagne rond de Baskische politieke gevangene Esteban Murillo, drukt Alert! hierbij de laatste informatie over Estebans zaak af. Het Baskenland Informatie Centrum (BIC) start een nieuwe campagne voor de rechten van Esteban Murillo.
In mei kwam het BIC erachter dat op 5 februari dit jaar het Juzgado Central de Instruccion van de rechtbank in Madrid de uitbreiding van de vervolging van Esteban Murillo heeft bevolen. De uitbreiding van de vervolging slaat op de vermeende betrokkenheid bij een aanslag op leden van de Policia Nacional op 17 april 1982. De Spaanse rechtbank heeft beslist dat aan de Nederlandse autoriteiten toestemming moet worden gevraagd het zogenaamde specialiteitsbeginsel in het uitleveringsrecht te doorbreken, omdat de uitlevering van Esteban door Nederland op 27 juli 2000 geen betrekking had op deze nieuwe aanklacht. Om Esteban dus strafvervolging op te leggen, moet het Nederlandse ministerie van justitie toestemming geven.
Baltasar Garzon, de rechtercommissaris van de Centrale Rechtbank in Madrid, heeft dus op 5 februari een voorlopig bevel tot in hechtenisstelling tegen Esteban uitgesproken, wat uiteraard een formele zaak was. Esteban zit als sinds 27 juli 2000 in Madrid gevangen. Dit bevel was echter nodig om Esteban te kunnen verhoren. Maar wellicht ook om zijn voorarrest extra te kunnen verlengen, omdat de vermeende betrokkenheid van Esteban bij de aanslag in 1980 waarvoor hij werd uitgeleverd door Nederland, nog steeds niet bewezen is. Ook de krachtige taal die de brief van Garzon aan de Nederlandse minister van Justitie afsluit speelt misschien een rol: "Kortom, de 20 jaren, die volgens onze wetgeving nodig zijn ter verloping van de van de strafvervolging, zijn nog niet verstreken". Dit doet ons sterk denken aan de inderhaast toegevoegde passage aan het uitleveringsverzoek van Spanje toen Esteban op 10 januari 1999 werd gearresteerd op Schiphol; lidmaatschap van ETA, waardoor de delicten niet verjaarden.
In de nieuwe strafzaak wordt Esteban ervan verdacht Juan José Legorburu, Mercedes Arsuaga en José Zaldua Corta te hebben opgehaald in de buurt van de Franse grens, hen onderdak te hebben gegeven, met hen informatie over het doelwit van de aanslag (een kleine tank van de Spaanse rijkspolitie) te hebben doorgenomen en op de hoogte te zijn geweest van de bedoelingen van de drie. Esteban wordt gezien als lid van het 'Naffaroa commando' van ETA, zodoende deel uitmakend van de infrastructuur van de groep.
De aanslag op de tank vond plaats, de bestuurder verloor de macht over het stuur en botste. Hierbij kwam de bestuurder om en raakte een andere agent zwaargewond. De andere 7 inzittenden bleven ongedeerd. Spanje verzoekt op 22 juli 1985 aan de Franse autoriteiten omtrent de verblijfplaats van Legorburu. Op 1 april 1986 worden Legorburu en Arsuaga in Pamplona aangehouden en zij verklaren tegenover de politie dat Esteban bij deze én andere aanvallen betrokken is geweest. Tegen José Zaldua Corta wordt overigens een internationaal opsporingsbevel uitgevaardigd. Voor alledrie wordt de borgsom op 50 miljoen pesetas gezet.
Esteban, in het verhoor geconfronteerd met deze nieuwe zaak, beroept zich op zijn zwijgrecht en accepteert, in bijzijn van zijn advocate, de uitbreiding van de uitlevering niet. Dat is niet vreemd gezien het feit dat Legorburu en Arsuaga dezelfde personen zijn als degene die zogenaamd verklaringen hadden afgelegd in de eerste zaak tegen Esteban, diegene waarvoor hij uitgeleverd werd. Deze verklaringen zijn later door Legorburu en Arsuaga ingetrokken omdat ze onder marteling tot stand waren gekomen. Hoogstwaarschijnlijk zijn het dezelfde verklaringen. Dit voert ook de advocaat van Esteban in Nederland aan, die de uitbreiding in het uitleveringsverzoek aanvecht. Ook wordt er verbazing uitgesproken over het feit dat dit al in 1986 bekend was. Waarom moet er dan nu plots tot vervolging worden overgegaan? Waarom werd deze zaak niet meegenomen in het oorspronkelijke uitleveringsverzoek? Het zou kunnen dat Garzon hoopt dat het doorbreken van het specialiteitsbeginsel makkelijker gaat dan een uitleveringsverzoek op verschillende gronden. Dit zou het omzeilen van het uitleveringsrecht betekenen, maar van Garzon zijn we dit soort trucs wel gewend. Hopelijk is er met een rechterlijke toetsing een stokje voor te steken.
Verder wordt in de dagvaarding een punt gemaakt van de verjaringskwestie, waar Nederlands, Spaans en Europees recht ieder een andere norm voor hanteren. Ook lidmaatschap van een organisatie wiens, volgens het Spaanse Wetboek van Strafrecht "doeleinde het is de grondwettelijke orde te ondermijnen of de openbare rust te verstoren" is te onduidelijk om te bepalen welke Nederlandse wetten daarvoor kunnen gelden. Estebans advocaat vraagt dan ook om duidelijkheid inzake deze twee kwesties. Uit het antwoord van het Bureau Internationale Rechtshulp in Strafzaken, die in deze zaak advies aan het ministerie van Buitenlandse Zaken geven, blijkt dat zij net als vorig jaar, volledig vertrouwen op het in het internationale rechtshulpverkeer vertrouwende vertrouwensbeginsel. Dus nee, Garzon omzeilt het uitleveringsrecht niet, opheldering hoeft-ie niet te geven en aangezien Spanje partij is bij het Europees verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden, vertrouwt de Nederlandse overheid Spanje blind. Als er al onrechtmatigheden zijn in het onderzoek in de nieuwe strafzaak tegen Esteban, dan zal een Spaanse rechter dat moeten onderzoeken, zo vinden zij. Begin oktober zal het kort geding in Den Haag plaatsvinden. Tot die tijd wordt de goedkeuring van het verzoek van Spanje niet verstuurd.
Meer informatie op www.baskinfo.org
