Rumoer op een Nederlands pop-podium John Postma

Op maandag 7 mei 2001 stond anti-fascistisch Nederland wat vreemd te kijken door een artikel in het Nieuwsblad van het Noorden. 'Extreem-rechtse band in Oosterpoort' kopte de krant. Uit het artikel blijkt dat het om de Noorse metal formatie Zyklon gaat.

De band zou zich discriminerend uiten en de bandnaam zou op een lijst van de Duitse Inlichtingendienst voorkomen. Volgens het Nieuwsblad van het Noorden uitte het Duitse Ministerie van Binnenlandse Zaken in een programma van de Duitse zender ZDF dat de band Zyklon B "zonder twijfel extreem-rechts" is.
In hoeverre is deze constatering juist? Gaat het om een extreem-rechtse band? Of is er iets anders aan de hand? Is de informatie juist? Vragen, vragen en nog eens vragen. De gehele week kreeg de anti-fascistische onderzoeksgroep Kafka doorlopend journalisten aan de lijn, variërend van het lokale Groningse sufferdje tot het N.O.S.-journaal. Het antwoord van Kafka was steeds hetzelfde: "We hebben tot op heden geen aanwijzingen dat de band extreem-rechts is". (1)

Zyklon B of Zyklon?
"Zyklon B wants you dead! staat op de cd "Bood must be shed" te lezen. Tevens staat op de cd vermeld dat Zyklon B niet gerefereerd wil worden aan politieke of extreem-rechtse uitingen. Dat sommigen de bandnaam toch verbinden aan het fascistische gedachtegoed is niet vreemd. Zyklon B was het gas waarmee mensen in concentratie-kampen om het leven werden gebracht Volgens de band is het een bewuste keus geweest om zichzelf zo te noemen. "Het geeft de verdorvenheid van de mensheid aan". Dat de naam Zyklon B bizar is, is duidelijk. Qua teksten kom je bij Zyklon B echter niet verder dan liedjes over satanisme, serie-en massa-moordenaars. Extreem rechtse statements zal je in deze teksten niet tegenkomen. Volgens een artikel in het Nieuwsblad van het Noorden komt de naam Zyklon B voor op een lijst van de Duitse Inlichtingendienst. Dit blijkt echter niet om de Noorse metalband te gaan, maar om een skinheadband. Deze laatstgenoemde is wel een fascistische band. De uitgebrachte cd van deze band heet "Kanakenkiller". Op de voorkant van de cd staat een vat afgebeeld met daarop de tekst "Zyklon B".
De metalband Zyklon B is halverwege de jaren negentig opgericht door gitarist Samoth. Samoth is al sinds de jaren 90 actief als muzikant. Het is een muzikale duizendpoot. Overal waar hij kan verleent hij hand en spandiensten. Zo is hij begin jaren negentig oprichter van de blackmetal band Emperor. In deze band speelt ook Insahn, die later ook in Zyklon B speelt. Leden van Emperor behoorden tot de harde blackmetal kern. Deze kern is verantwoordelijk voor vele brandstichtingen en enkele moorden begin jaren negentig. Samoth heeft ook deelgenomen aan het platbranden van een kerk. De voormalige drummer van Emperor, Bard Eithun, zit momenteel een celstraf van 14 jaar uit wegens het doodsteken van homosexuele man door middel van 37 messteken. Bard Eithun is tekst-schrijver van een nummer op de cd van Zyklon B "Blood must be shed". Samoth speelde ook nog in andere bands. Andere leden van deze bands hangen nationaal-socialistische ideeën aan. Zo werkte hij samen met de heidense fascist Varg Vikernes en zijn eenmansband Burzum. Vikernes was eveneens lid van de harde blackmetal kern in Noorwegen. Vikernes zit op het moment een celstraf uit van 21 jaar wegens vele brandstichtingen en de moord op Euronymous, de gitarist van Mayhem. Vanuit zijn cel leidde hij een heidens fascistisch netwerk, totdat Noorse anti-fascisten daar een stokje voor staken. Wel schrijft Vikernes nog artikelen en brochures, onder andere te koop bij het Vlaams Heiden Front.
In 1994 speelde Samoth met de blackmetal band Gogoroth mee. Enkele Gorgoroth-leden hebben een tweede band met de naam "Stormfront". In radicale metalkringen wordt deze band omschreven als nationaal-socialistisch. Eind jaren 90 is Samoth oprichter van de band Zyklon. Volgens een door de band uitgegeven persbericht, mag Zyklon niet worden gezien als de opvolger van Zyklon B. Het zou om een nieuwe band gaan met nieuwe leden en een nieuw concept. De teksten richten zich meer tegen het christendom en islam. Wederom zegt de band niet gelieerd te zijn aan een politieke stroming. Samoth en Bard Eithun zijn de enige twee overgeblevenen van Zyklon B. Samoth is de gitarist en tevens frontman van Zyklon. Bard Eithun is wederom de tekst-schrijver van Zyklon. Op de website van Zyklon laat Bard Eithun zich nogal discriminerend en generaliserend uit over buitenlanders in Noorwegen. Volgens hem brengen de islamieten diverse problemen naar Noorwegen die vijftien jaar geleden nog niet bestonden. Zo zijn er in Noorwegen jeugdbendes ontstaan, jonge rovende kinderen, groepsverkrachtingen, onnodig geweld tegen mensen en schietpartijen vanuit rijdende auto's. Ook stelt hij dat moslims uit arme landen naar Noorwegen komen om te kunnen profiteren van de samenleving. Samoth zelf wil geen uitspraken doen over de uitlatingen van Bard Eithun op de website van Zyklon. Samoth is ook tegen de islam. Hij zegt dat de Islam een groter gevaar vormt dan het christendom. Hij stelt dat moslims geen respect hebben voor de Noren en ook niet voor hun eigen vrouw en kinderen.

Eigen schuld
Samoth begrijpt de ophef rondom de band Zyklon niet. Hij is boos omdat iemand tot de conclusie is gekomen dat Zyklon een extreem-rechtse band is. Een verslaggever van het Nieuwsblad van het Noorden stelt dat de ophef rondom Zyklon niet geheel onterecht is gezien de bandnaam (die in verband wordt gebracht met de Tweede Wereldoorlog) en gezien de discriminerende uitlatingen van hun tekstschrijver. Als een band kiest om zich Zyklon B te gaan noemen en later Zyklon, dan wordt er met vuur gespeeld. Olie op dit vuur zijn de discriminerende uitspraken van individuele bandleden en haar voormalige contacten met fascisten. Op de teksten van de band valt tot op heden weinig aan te merken. De bandnaam is ongelukkig gekozen. Een ding is na de ontstane commotie duidelijk geworden: rond de band hangt een vreemd luchtje.

John Postma is onderzoeker en muziekliefhebber

Noot:
1): Kafka noemt Zyklon geen extreem-rechtse band, omdat de band geen extreem-rechtse teksten en symboliek gebruikt. Ook zit de band niet op een extreem-rechts platenlabel. Een band is extreem-rechts te noemen indien zij aan enkele criteria voldoet. Dit kan bestaan uit het uitdragen van racistische denkbeelden via teksten, interviews. Of het gebruikt van extreem-rechtse symboliek en het uitgeven van cd's via extreem-rechtse platenlabels. Vaak is het een combinatie van deze criteria. Indien zich individuele bandleden extreem-rechts uitlaten, komt dat voor rekening van het individu. De band komt daardoor wel in een bepaald daglicht te staan maar is dan nog niet extreem-rechts te noemen.