Onderzoeksgroep Turks extreemrechts reageert op aankondiging dagvaarding door TIHS

Ernst Haffmans

Op 8 juni jongstleden organiseerde de Türk Islam Yardimlasma ve Dayanisma Vakfi (Stichting Turkse Islamitische Hulpverlening en Solidariteit (TIHS, vestigingsadres: Ookmeerweg 206 te Amsterdam) een 'culturele' bijeenkomst in Salon Osdorp te Amsterdam. Oorspronkelijk had de bijeenkomst doorgang moeten vinden in een bijgebouw van het Nova College. Als vooraanstaande gasten zouden onder meer de voorzitter van de Turkse Grote Eenheids Partij (BBP), Muhsin Yazicioglu, en de voorzitter van de Europese Federatie Nizam-i Alem, Recep Yildirim optreden. Naar aanleiding van de aankondiging van de bijeenkomst stuurde de Onderzoeksgroep Turks extreemrechts op 5 juni een persbericht naar de pers en het Nova College. (1) Het Nova College besloot daarop de bijeenkomst niet door te laten gaan, omdat de school geen politieke bijeenkomsten binnen haar muren wenst te hebben.

In het Parool van 24 juni jongstleden kondigt de TIHS aan een proces te willen starten tegen de Onderzoeksgroep Turks extreemrechts. (2) De door ons geuitte beschuldiging in het persbericht dat de "TIHS namelijk een mantelorganisatie van de BBP [is]" is volgens de TIHS onterecht, ondoordacht, onbegrijpelijk en stigmatiserend. De TIHS zou immers "een gewone culturele organisatie zijn die allerlei activiteiten voor de Turkse gemeenschap verricht". (3) De Onderzoeksgroep Turks extreemrechts is echter van mening dat de TIHS geen normale culturele organisatie is, maar een sterk gepolitiseerde extreem-nationalistische organisatie. Dit blijkt uit de achtergrond van de bestuursleden van TIHS, de activiteiten die zij organiseert, de symbolen die zij gebruikt en het organisatorische netwerk waarin de TIHS opereert. Over één ex-bestuurslid van de TIHS hebben we in ons vorige persbericht al bericht: Ali Riza Karacaer. Karacaer was in Nederland al sinds de jaren zeventig actief binnen de Grijze Wolven. Zo zat hij in het bestuur van Grijze Wolvenfederaties HÜTID en HTDF, en in het bestuur van de Nationale Turkse Arbeidersvereniging (NTAV), allen uit Amsterdam. Onder de oprichters en ex-bestuursleden treffen we echter meer personen aan met een aantoonbare Grijze Wolven-achtergrond. Het gaat hierbij om de ex-bestuursleden Bunyami Coskun (onder andere Ulu Moskee, NTAV en Stichting Hilal), Numan Güngör (Turkse Democratische Jeugdvereniging - TDJV) en de oprichter van de TIHS Ismail Simsek (Stichting Hilal en Stichting Yorum). Over de NTAV kan in dit kader worden gemeld, dat zij, o.a. samen met het Amsterdamse Turks Kultureel Centrum (TKC), voorkomt op een lijst van het Turkse militaire openbaar ministerie uit 1981 van in Europa gevestigde mantelorganisaties van de Partij van de Nationalistische Actie (MHP). (4) De TDJV, Hilal, Ulu en Yorum zijn alle lid van de in Amsterdam aan de Zeeburgerdijk gevestigde Turkse Federatie Nederland (TFN). (5)

Over de voor 8 juni aangekondigde bijeenkomst kan nog worden opgemerkt dat tevens de ex-MHP'er en huidige vice-voorzitter van de BBP Musa Serdar Çelebi aanwezig zou zijn. (6) Musa Serdar Çelebi was ondermeer in de jaren tachtig voorzitter van de Europese federatie van verenigingen die tot het spectrum van Grijze Wolven behoren en georiënteerd zijn op de MHP, de ADÜTDF, en later was hij voorzitter van de ATIB, een andere Turkse extreem-nationalistische organisatie. In de Türkiye van 11 juni treffen we een verslag aan van de bijeenkomst in Salon Osdorp. (7) De inhoud van de toespraak die BBP-voorzitter Yazicioglu daar hield lijkt op gespannen voet te staan met de bewering van de TIHS in het Parool van 24 juni dat "we een gewone culturele organisatie zijn". Yazicioglu sprak namelijk de wens uit dat Turkse migranten in Europa door hun eigen gemeenschap worden opgeleid tot politici. Hij ziet daarin een grote rol weggelegd voor Turkse verenigingen, stichtingen en moskeeën. Bovendien bekritiseerde Yazicioglu in zijn toespraak beleid van de Turkse regering. Tevens is de invulling van het muziekprogramma veelzeggend over de politieke kleur van de bijeenkomst. De drie aangekondigde musici, Ahmet Baydaroglu, Yusuf Polatoglu en Dursun Arslandogus kunnen worden gezien als de huismuzikanten van de in Europa op de BBP-georiënteerde beweging. Zo traden zij bijvoorbeeld op bij het 12e (2000, Hagen - BRD) en het 13e congres (2001, Maasmechelen - België) van de ATIB en in april 2001 bij een mede door de TIHS georganiseerde bijeenkomst in Amsterdam. (8)

Deel aankondiging bijeenkomst TIHS (bron: Türkiye, 5 juni 2003)

Deze laatste bijeenkomst, die onder de vlag van de Europese Nizam-i Alem Federatie (ANF, bundelt organisaties die zich verbonden voelen met het extreem-nationalistische gedachtegoed van de BBP) werd georganiseerd, betrof een symposium over onderwijs. De organisatoren waren de Milenyum Gençlik Dernegi (Millenium Jongerenvereniging, gevestigd op hetzelfde adres als de TIHS) en de TIHS. Onder andere de voorzitter van de BBP, Muhsin Yazicioglu, hield een toespraak. Hij zei ondermeer dat de huidige Turkse Republiek voor hen dezelfde betekenis heeft als het rijk van de Seldsjukken en de Osmanen. Voorwaar een weinig 'culturele' uitspraak, die meer uit te staan heeft met ambities om een imperiale machtspolitiek uit te oefenen. Andere prominente aanwezigen: ANF-voorzitter Orhan Kavuncu, ANF-vicevoorzitter Recep Yildirim, ATIB-voorzitter Abdullah Güven, TIHS-voorzitter Ismail Simsek en Milenyum-voorzitter Gürbüz Coskun. Het artikel bevestigd dat de twee Amsterdamse verenigingen behoren tot de ANF en daarmee in het vaarwater van de BBP zitten.
Een tweede bevestiging van het verband tussen TIHS en ANF treffen we aan in een Duitse publicatie over Grijze Wolven van onder andere Fikret Aslan en Kemal Bozay. (9) In dit boek staat een lijst van organisaties die de ANF in Europa vertegenwoordigen. Op de lijst staat de Nizam-i Alem Dergahi (Ookmeerweg 206). Als contactpersoon wordt Erol Sungur genoemd, een ex-voorzitter van de TIHS, het vermelde telefoonnummer is identiek aan dat van de TIHS. De in het boek vermeldde lijst is gebaseerd op informatie van de toenmalige website van de ANF. Prints van de lijsten met organisaties die op de site van de ANF stonden, zijn in het bezit van de onderzoeksgroep.
We wijzen er overigens op dat de kwalificatie van de BBP als extreem-nationalistisch gangbaar is in de pers en dat niet alleen de onderzoeksgroep deze kwalificatie hanteert. In kranten als de Volkskrant, Trouw, NRC en Turkish Daily News werd de BBP in het verleden betiteld als "extreemrechts", "ultranationalistisch" en "uiterst rechts". (zie kader onder aan het artikel)

Deze oriëntatie valt ook op te maken uit het gebruik van de vlag met de drie halve manen. Het halve manen-symbool wordt al decennialang door Grijze Wolven binnen en buiten Turkije te pas en vooral te onpas geëtaleerd. In relatie tot de bijeenkomst van 8 juni treffen we de vlag ook aan. Op de voorzijde van een publicatie van de ANF staat een grote foto met daarop zeer duidelijk en centraal een vlag met drie halve manen. Op de achterkant van deze krant treffen we de aankondiging aan van de bijeenkomst van de TIHS. (10) We treffen ook een ander opvallend gebruik van symbolen aan in de krant. Het door de TIHS gehanteerde logo in de aankondiging is namelijk vrijwel identiek aan het partijlogo van de BBP. Dit lijkt ons een nauwelijks verhulde sympathiebetuiging aan deze partij.

We sluiten af met een citaat van Muhsin Yazicioglu, toen hij nog voorzitter was een grote Grijze Wolven-organisatie (de Idealistische Haarden) in Turkije. De onderstaande uitspraak toont onverbloemd het zeer nationalistische karakter van de beweging aan die hij vertegenwoordigt:

"We zijn vast overtuigd van de theorie van een superieur ras... Het Turkzijn is een onontbeerlijk goed dat bestaat uit religie en ras. Het Turkse ras is edeler dan alle andere." (11)

Onderzoeksgroep Turks extreemrechts Postbus 10748 - 1001 ES Amsterdam - www.xs4all.nl/~afa/comite

Noten:
(1): zie: http://www.xs4all.nl/~afa/comite/artikel/artikel68.html.
(2): Rechtszaak weigeren zaal aan Turkse orgsanisatie, Het Parool, 24 juni 2003.
(3): idem.
(4): De aandacht in de Turkse kranten Milliyet en Hürriyet voor de vermelding van de twee Amsterdamse organisaties op de lijst zorgde voor commotie in de Turkse gemeenschap en de bestuurders in die stad. De gemeente Amsterdam deed navraag bij de hoofdofficier van justitie te Ankara over deze twee door haar gesubsidieerde organisaties en de NTAV richtte zich met een brief (d.d. 15 mei 1981) aan de gemeenteraad van Amsterdam. In deze brief vertoont zij een klassieke reflex van Turkse extreem-nationalistische organisaties in Nederland op beweringen over hun politieke karakter door te ontkennen ook maar iets te maken hebben met de Turkse extreem-nationalistische beweging: "De N.T.A.V. heeft tot op heden nooit enige contacten gehad met de fascistische Nationale Bewegingspartij (M.H.P.) van Turkije". Niets is minder waar. In januari 1980 bezocht een delegatie van Turkse organisaties uit Nederland onder meer MHP-voorzitter Alparslan Türkes. De delegatie had een hoog Grijze Wolven-gehalte: zij bestond onder andere uit Wolven-leider Orhan Yilman, TKC-voorzitter Ömer Korkmaz en NTAV-voorzitter Sükrü Tetik. (bron: Hollandali temsilcilerin basarisi büyük oldu, Tercuman, 19 januari 1980) De gemeente Amsterdam hield overigens al eerder rekening met de in haar ogen mogelijk extreem-nationalistische signatuur van de NTAV. Zo kunnen we in een brief van Voorpost Indische Buurt, Bureau Bestuurcontacten (d.d. 9 april 1981) gericht aan het bestuur van de NTAV onder meer lezen: "Het gemeentebestuur heeft een beleidslijn ontwikkeld, die erop neer komt dat organisaties die contacten onderhouden direct of indirect met fascistische organisaties, zoals de Grijze Wolven, de M.H.P. of de Idealistenvereniging, geen subsidie van de Gemeente krijgen. De N.T.A.V. krijgt wel subsidie, maar als er bijvoorbeeld onder het mom van Koranlessen vergaderingen van de Idealistenvereniging worden gehouden zal de subsidie onmiddellijk gestopt worden.
Er mag dus geen directe of indirecte steun verleend worden aan fascistische organisaties en er mag in gebouwen van de gemeente, zoals het gebouw waar u thans zich in bevindt, ook geen mondelinge of schriftelijke propaganda voor dergelijke organisaties worden gemaakt. Ook in preken tijdens het vrijdag-namiddaggebed of op Islamitische Hoogtijdagen is het niet toegestaan fascistische propaganda te bedrijven."
(5): Gegevens over bestuursposten zijn gebaseerd op informatie van de Kamer van Koophandel.
(6): bron: Türkiye, 5 juni 2003.
(7): Topçu, Mehmet Ali, 'Kültürü unutmadan uyun', Türkiye, 11 juni 2003.
(8): Nufel, Yavuz, Avrupa'nin Alperenleri, Türkiye, 17 april 2001.
(9): F. Aslan, K. Bozay, e.a., Graue Wölfe heulen wieder: Türkische Faschisten und ihre Vernetzung in der BRD, Unrast Verlag, 2000 (tweede herziene druk).
(10): zie: http://www.xs4all.nl/~afa/comite/artikel/artikel69.html.
(11): bron: H. Poulton, Top Hat, Grey Wolf and Crescent, New York University Press, 1997, p. 153.