Neonazimars in Den Haag Hoe de NVU een lans breekt voor een 'linkse' politiek

Jaap van Beek

Op 5 juni heeft de neonazistische Nederlandse Volks Unie (NVU) gedemonstreerd in Den Haag. Terwijl de burgemeester de NVU ruim baan gaf werden 330 antifascisten die de neonazimars wilden blokkeren, gearresteerd. Met de houding van de gemeente Den Haag lijkt het demonstratierecht voor extreemrechts nu definitief binnen. Op de NVU demonstratie zijn ongeveer 60 neonazi's afgekomen. De dag voordat 'D-day' werd herdacht hebben zij ongestoord hun wereldvisie uit kunnen dragen. Deze visie is doorspekt met antisemitisme. Het motto van de demonstratie was: 'Tegen Amerikaanse agressiepolitiek, folter- en martelpraktijken.' De NVU leider Constant Kusters raaskalde voorafgaand aan de demonstratie dat deze het doel had de oorlogshitsers in de Verenigde Staten en hun opdrachtgevers ondubbelzinnig duidelijk te maken dat de agressieve oorlogspolitiek op actief verzet van de zijde van de NVU zal kunnen rekenen.

Antisemitisme
Met de verwijzing van Kusters naar 'de opdrachtgevers' van de VS duidt hij op 'de joden'. Deze verwijzing past in de antisemitische samenzweringstheorie dat regeringen wereldwijd achter de schermen beheerst worden door joden. Om de argumenten wat kracht bij te zetten en de VS te imponeren met het te verwachten actieve verzet van de NVU werd er verschillende nationaal-socialistische symboliek in de demonstratie meegedragen. Zo droeg het Belgische Groen Rechts, onder leiding van Wolf Kuss, een vlag met een Keltisch kruis, welke door de politie in beslag werd genomen. De aanwezige politie liet veel ernstigere uitingen echter links liggen. Een antisemitisch bedoelt spandoek met de tekst 'Zionistische onderdrukking bestrijden' was kennelijk geen probleem. Ook andere nazi-symbolen als de Wolfsangel, Triskels (hakenkruisen met drie poten), 88 (staat voor Heil Hitler) , SS-doodskoppen en t-shirts van de in Duitsland verboden organisatie "Blood & Honour Deutschland" konden zonder problemen gedragen worden. De in beslag genomen vlag wapperde overigens ook al snel weer mee. Een groep van 5 mensen in de NVU demonstratie droeg een t-shirt met daarop 'VNAB', een afkorting die staat voor Verenigd Nederlands Arisch Broederschap, een club neonazi's die onlangs in hun woonomgeving racistische pamfletten verspreidde. Bovendien liepen 2 Duitse kameraden van de NVU speciaal voor deze gelegenheid in een Waffen SS gevechtsuniform. (1) Ondanks de door de gemeente vooraf vastgestelde tolerantiegrenzen, waarin staat dat de politie sowieso optreedt wanneer er sprake is van 'discriminatoire uitlatingen, -geschriften of afbeeldingen', heeft de politie niet ingegrepen. De politie stelt dat de tolerantiegrenzen 'op generlei wijze zijn overschreden'.

NVU-demonstratie met rechts op de voorgrond Michel Boerboom

Verbod
De 350 antifascisten waren naar Den Haag gekomen, omdat ze het onacceptabel vinden dat de NVU de kans kreeg haar antisemitische en racistische gedachtegoed op straat te verkondigen. Wanneer neonazi's zich in georganiseerd verband op straat vertonen, heeft dat onder meer als doel: Intimidatie. Bij zulke gelegenheden worden mensen met een donkere huidskleur uitgescholden of aangevallen, linkse mensen bedreigd en de jodenvervolging toegejuichd. Door zulke demonstraties toe te staan vergroot het zelfvertrouwen van de NVU. En op den duur ontstaat er gewenning. Mensen kijken niet meer op als fascistische groepen de straat op gaan. Stapje voor stapje wordt fascisme op zo' n manier respectabel. Een gevaarlijke ontwikkeling. Fascistische optochten zijn geen aanvaardbaar deel van de democratie. In tegenstelling tot Den Haag gaan andere gemeentes die worden geconfronteerd met een demonstratieaanvraag van de NVU doorgaans over tot een verbod. Zij doen dat echter niet op inhoudelijke gronden, maar komen met allerlei argumenten om aan te tonen dat er niet genoeg politiecapaciteit is om de NVU demonstratie te begeleiden. 'We hebben die dag al een braderie' en 'er is ook een antifascistische demonstratie' zijn zo ongeveer de meest voorkomende argumenten. De recente geschiedenis leert ons dat de NVU vervolgens een voorlopige voorziening aanvraagt bij een bestuursrechter. De rechter kent deze tegenwoordig altijd toe maar stelt wel beperkende voorwaarden. Zo kunnen burgemeesters afgelegen locaties zoals een industrieterrein voor een uur toekennen aan de NVU. Tegenover de gemeente Den Haag heeft de NVU laten weten een gerechtelijke procedure te starten wanneer dit op 5 juni weer het geval zou zijn. Blijkbaar heeft deze intimidatie haar effect gehad. Den Haag heeft op geen enkele wijze geprobeerd de NVU demonstratie te voorkomen. Het is wachten op een gemeente die wel het inzicht en lef heeft om een NVU demonstratie te verbieden omdat het een fascistische optocht is. Tegelijkertijd moeten antifascisten zich beramen op nieuwe methodes om de fascistische terreur te stoppen. Dit dient niet alleen op praktisch niveau (hoe blokkeer je een neonazidemo) plaats te vinden maar ook op maatschappelijk en politiek inhoudelijk niveau.

John Boy Willemse uit Ravenstein, rechts op de foto (kaal). Hij draagt een shirt met de letters VNAB (Verenigd Nederlands Arisch Broederschap)

Linkse nazi's
Door een ogenschijnlijk links thema als onderwerp van haar demonstratie te kiezen heeft de NVU een weg ingeslagen die hun extreemrechtse kameraden uit Duitsland al enige jaren bewandelen. Zo zijn de NVU-optochten niet alleen in fysiek opzicht een Duitse aangelegenheid, (bijna de helft van de demonstranten in Den Haag kwam uit Duitsland) maar wordt ook de inhoud door Duitse neonazi's beïnvloed. In Duitsland hangen extreemrechtse organisaties al langer authentiek linkse thema's aan. In de periode van 1997 tot en met 2003 hebben daar zo'n 425 extreemrechtse demonstraties plaatsgevonden. Hiervan waren er 74 tegen globalisering en kapitalisme gericht. Er vonden 42 anti-oorlogsdemonstraties plaats en tot twee keer toe ging extreemrechts de straat op om te pleiten tegen kernenergie en voor een beter milieu. (2) Het is in Duitsland allang niet meer bijzonder om neonazi's met Palestina-sjalen en Che Guevara shirts te zien rondlopen. Op een extreemrechtse 1 mei demonstratie in Berlijn, waar de Dag van de Arbeid werd gevierd, was zelfs een zwart blok van 150 personen aanwezig. Door het dragen van een Palestina-sjaal wordt in hun ogen de solidariteit met een volk dat tegen de onderdrukking van joden vecht uitgedragen. Zij voelen zich met de Palestijnen verbonden omdat er in Duitsland in hun ogen ook wordt gevochten tegen 'de joodse wereldoverheersing'. Door op te komen voor het zelfbeschikkingsrecht van Palestijnen, maar ook bijvoorbeeld voor dat van de Basken en Koerden wordt gesteld dat elk 'volk' recht heeft op een eigen land. Dat extreemrechts niet solidair is met de strijd van migranten die in Nederland of Duitsland vechten voor een menswaardig bestaan markeert het verschil tussen de internationale en antinationale linkse beweging en hun extreemrechtse volksnationalistische mentaliteit. Het gebruik van klassieke linkse thema's door extreemrechts heeft een opportunistische grondslag. Door extreemrechtse thema's met een links sausje te overgieten wordt getracht aansluiting te vinden bij de miljoenen mensen die gevoelens van onvrede ervaren over de oorlogen in Afghanistan en Irak en het Israëlisch-Palestijnse conflict. Daarnaast lift extreemrechts mee op het alom tegenwoordige anti-Amerikaanse sentiment. In Duitsland is deze strategie niet onsuccesvol. Door de veranderde 'linkse' uitstraling van extreemrechts heeft zij zich in verschillende jeugdsubculturen weten te verankeren. Extreemrechts heeft daardoor niet meer automatisch de associatie met de skinheadcultuur. Hierdoor weten zij meer aanhang te werven. Tegenwoordig is menig extreemrechtse demonstratie een mengeling van verschillende subculturen. (3)

Zover is het nog niet in Nederland. En wanneer het hier wel zo ver komt zal dat niet bij de NVU gebeuren. Zij blijven liever een sinistere echo uit een bruin verleden. Maar daarom hoeven wij niet in dezelfde valkuil te trappen als een deel van de Duitse antifascistische beweging. Zonder een goede strategie om te voorkomen dat extreemrechts aansluiting vindt bij verschillende jeugdsubculturen kunnen we op een flinke achterstand worden gezet.

AFA Landelijk Secretariaat

Oproep voor demonstranten van 5 juni
Allereerst willen we jullie bedanken voor de strijdbare inzet op 5 juni. Helaas zijn er tijdens de demonstratie ongeveer 330 mensen gearresteerd. Zij hebben bijna allemaal een boete meegekregen. Ongeveer de helft van de arrestanten is niet anoniem gebleven voor de politie. Een deel van deze mensen heeft inmiddels een 'transactievoorstel' gekregen. AFA roept iedereen die een dergelijk transactievoorstel heeft ontvangen deze niet te betalen. Wij hebben het morele recht om fascisme te bestrijden. Hierbij zijn we door de politie gehinderd, gecriminaliseerd, in elkaar geslagen en opgesloten. Vervolgens verkeert Justitie in de veronderstelling dat het redelijk is hier 100 euro per persoon voor in rekening te brengen. Daar zijn wij het niet mee eens. Als je de boete niet betaalt zijn er twee opties. Of de zaak wordt geseponeerd wegens gebrek aan overtuigend bewijs. Of je krijgt een dagvaarding thuisgestuurd met een datum waarop je moet voorkomen. NN-ers worden anoniem gedagvaard. In het geval van een dagvaarding wordt het vermoedelijk een massaproces, veel verdachten moeten dan tegelijkertijd voorkomen. Onze advocaten willen alle gedagvaarden juridisch ondersteunen. Zij achten de de kans op vrijspraak groot. Reden hiervoor is dat er geen hoorbare vordering heeft plaatsgevonden en dat er geen mogelijkheid was voor mensen om nog weg te gaan. Juridisch gezien heeft het dus zin om de boete niet te betalen. Over het politieoptreden heeft AFA een zwartboek samengesteld. Deze is te lezen op onze website www.afanederland.org. Dit zwartboek is ook in de vorm van een klacht aangeboden bij de burgemeester en het dient als een naslagwerk voor alle gemeenteraadsfracties van Den Haag. Later dit jaar wordt deze kwestie in de gemeenteraad besproken. Wordt vervolgd!