Zingen en dansen voor het Osmaanse Rijk
John Postma
Op zondag 29 mei 2005 trekt een Turks orkest door de straten van de Enschedese binnenstad. Voor de derde keer is op uitnodiging van de Turks Culturele Vereniging Enschede, een Grijze Wolven-organisatie, het Turkse militaire orkest mehter takimi (Nederlands: 'militaire kapel') uit Berlijn neergestreken in de stad. De dertig orkestleden, gekleed in traditionele kledij en zwaaiend met de Osmaanse oorlogsvlag, zorgen voor een waar spektakel. Het aanwezige publiek geniet en heeft geen weet van de extreem-nationalistische signatuur van deze specifieke muziekgroep uit Duitsland.
|
Legeronderdeel
In 1826 schafte sultan Mahmud II (1785-1839) vanwege militair-politieke redenen het Janitsarenkorps (een infanterie-onderdeel van het leger) af en tegelijkertijd ook het militaire orkest. Inmiddels hadden andere Europese landen het nut van een militaire kapel ingezien en ontstonden er overal in Europa dergelijke orkesten.
|
|
Bezwaar
Geweld
Jouw voorouders, jouw grootvader
Jouw voorouders, jouw grootvader, jouw generatie, jouw vader,
De Turkse natie is altijd heldhaftig geweest
Jouw legers hebben al menig maal
Faam verworven over de hele wereld
Turkse natie, Turkse natie
Heb je vrijheid hartstochtelijk lief
Vervloek de vijanden van jouw vaderland
Laat ze zich smadelijk vernederd voelen
Jij bent de gelijke van de Alparslan's
Het is mijn volk zwaar te moede
|
Ook de gemeente Deventer lijkt niet te willen stilstaan bij de Osmaanse geschiedenis. In een antwoord op de brief van de ABTW laat zij weten dat het slechts om de culturele aspecten van de Osmaanse geschiedenis gaat. Daarmee wordt de geschiedenis van het rijk ontdaan van de politieke aspecten. Bij nationalistische Turken speelt de politieke inhoud van het Osmaanse Rijk wel degelijk een rol bij de waardering en de daaruit voortvloeiende programmering van de hedendaagse mehter-orkesten. De orkesten worden door Turkse nationalisten namelijk geassocieerd met het 'glorieuze' verleden van het Osmaanse Rijk. Bovendien staan ze voor hen voor het verlangen naar het herleven van een gouden tijd; onder meer omdat een dergelijke situatie aansluit bij hun superioriteitsdenken. Het is daarom niet vreemd om te constateren dat deze militaire orkesten graag geziene gasten zijn op politiek-culturele bijeenkomsten van (extreem-)nationalistische Turken.
Dit artikel is een herziene versie uit april 2007 van het gelijknamige artikel dat in 2005 werd gepubliceerd in de Alert!.
1): De nieuwe site van de Berlin Mehter Takimi is www.mehtertakimi.de.
2): Ismet Binark, Die Mehter-Musik die Jahrhunderte hindurch, Cultura Turcica, jaargang 5-7, 1968-1970, p. 118.
3): Fatih 'de veroveraar' is de bijnaam van sultan Mehmet II (1432-1481), die in 1453 Constantinopel veroverde, het latere Istanbul.
4): zie www.mehter.biz.
5): 'Ideaal' verwijst naar de ideologie van de Grijze Wolven; het idealisme. Voor meer over deze ideologie zie: Wat wil de MHP?, www.xs4all.nl/~afa/comite/lakaf/h3.html.
6): De optredens van Fatih Mehter Takimi tijdens het Turkije Festival in Deventer in 2004 kregen van de organisatie in een evaluatieverslag enige kritiek. Niet vanwege de banden van dit orkest met de Turkse extreem-nationalistische beweging weliswaar, maar vanwege de beperkte uitstraling: "De Fatih Mehter Takimi was onmiskenbaar een belang-rijke drager van de eerste festivaldag en stond 's avonds op haar sterkst in de schouwburg. Overdag was echter al gebleken dat het hier toch een amateur-groep betreft met een aantal relatief jonge leden die niet de allure hebben van de rijpere mannen die in Turkije de professionele mehters bemannen. Het enige alternatief is echter inderdaad om een groep uit Turkije te laten komen. Per saldo is de aanwezigheid van de groep echter als zeer positief en centraal ervaren door zowel organisatie als publiek en pers." (uit het evaluatieverslag van Fatili Katik-Kirtan, projectmedewerkster Turkije Festival Deventer 2004, www.kunstcircuitdeventer.nl/share/cm%20projecten/turkije/VERSLAGTF3.doc)
7): ABTW, Protestbrief aan gemeente Deventer, d.d. 10 juni 2004.
8): Gemeente Deventer, Brief aan het bestuur van ABTW, d.d. 2 juli 2004.
Pleven Mars
De Donau zegt: Ik weiger te stromen,
Ik weiger mijn oevers te verwoesten
De roemruchte Pasja Osman zegt:
Ik weiger te vertrekken uit Pleven
Van zoiets kan toch geen sprake zijn
Hoe zouden broeders elkaar kunnen beschieten
Volksverraders dat jullie zijn
Hoe zou deze wereld toe kunnen vallen aan jullie
De vijand trok de Donau over
En controleerde de patrouilleposten
In de gelederen van Pasja Osman
Bulderden vijfduizend kanonnen tegelijkertijd
Ik sloeg mijn zwaard in een rots
Vermaarde Pasja Osman,
nog duizenden jaren voor jou en je soldaten
Oorspronkelijke titel: Plevne Marsi. Vertaald uit het Turks.
De Donau
De Donau zegt: Ik weiger te stromen,
Ik weiger mijn oevers te verwoesten
De roemruchte Pasja Osman zegt:
Ik weiger te vertrekken uit Pleven
De vijand trok de Donau over
En controleerde de patrouilleposten
In de gelederen van Pasja Osman
Bulderden vijfduizend kanonnen tegelijkertijd
Ik sloeg mijn zwaard in een rots
Roemruchte Pasja Osman,
nog duizenden jaren voor jou en je soldaten
Van zoiets kan toch geen sprake zijn
Hoe zou een zoon zijn vader kunnen beschieten
Landverraders dat jullie zijn
Hoe zou dit vaderland toe kunnen vallen aan jullie
Geen sprake van, geen sprake van
Een zoon kan zijn vader niet beschieten
Zolang we het leven nog niet laten
Komt dit vaderland niet aan jullie toe
Oorspronkelijke titel: Tuna Nehri. Vertaald uit het Turks.
Jonge Osman
Wee wee, die Jonge Osman is maar een kleine jongen
Om zijn middel draagt hij een zijden gordel
Onder aanroeping van God baant Jonge Osman zich een weg
Wee wee, Bagdad is in rouw gedompeld
Niet iedere moeder baart zo'n dappere zoon,
Met gevaar voor eigen leven verschijnt daar de held
Onder aanroeping van God baant Jonge Osman zich een weg
Wee wee, Jonge Osman kreeg de poorten van Bagdad open
De vijand ging massaal voor hem op de loop
Met gevaar voor eigen leven vocht hij drie dagen aan een stuk
Onder aanroeping van God baant Jonge Osman zich een weg
|
