Autonome neonazi's in opmars
Wouter Hiemstra
Samenwerkingsverbanden en persoonlijke contacten tussen Nederlandse en Duitse neonazi's bestaan al vele jaren. Het lijkt er echter op dat Nederlandse neonazi's zich in toenemende mate laten inspireren door hun Duitse collega's door tactieken en verschijningsvormen over te nemen. In de vorige Alert! werd er aandacht besteed aan de geschiedenis van extreemrechts in Duitsland. In dit nummer wordt de ideologische ontwikkeling in beide landen belicht en wordt er stil gestaan bij de onderlinge contacten.
Sticker NSA, aangetroffen in Den Haag
| |
| |
Ook de NVU onderhoudt innige contacten met de NPD, maar ook met neonazi's uit het spectrum van de Freie Kameradschaften. Zo wordt bij de gemeenteraadsverkiezing van 2002 de NVU-lijst voor het Limburgse Kerkrade aangevoerd door de Duitser Christian Malcoci, een vooraanstaande nazi-activist uit de kringen van de Freie Kameradschaften. Malcoci is op dit moment overigens secretaris van de NVU. Demonstraties van de NVU, die vanaf 2001 in grote getale volgen, worden steevast ondersteund door Duitse neonazi's. Hierdoor zijn er in de eerste jaren vaak meer Duitsers dan Nederlanders op de demonstaties van de NVU aanwezig. Sinds de demonstraties van dit jaar leunt de NVU steeds minder op de Duitse inbreng, al is deze nog wel faciliterend aanwezig door bijvoorbeeld voor de geluidsinstallatie of een spreker te zorgen. Vice versa gaan er vanuit NVU gelederen regelmatig Nederlanders in Duitsland demonstreren met de NPD en Freie Kameradschaften. Ook is Constant Kusters, de leider van de NVU, een populaire spreker op Duitse demonstraties. Kusters kan daar vrijuit speechen over de terugkeer van het Derde Rijk en aanverwante NS-thema's en dat gaat hem makkelijker af dan de wat gezochte thema's als 'casinokapitalisme' en 'moordende kinderpedofielen'. Daarnaast worden er binnen het internationale Blood & Honour netwerk gezamenlijk concerten en zogenaamde 'heldenherdenkingen' bezocht.
Ideologische onderstroom
Sticker NSA, aangetroffen in Den Haag
| |
| |
Door de invloed van nieuwrechts in de jaren zeventig en tachtig en de instroom van militante neonazi's in de jaren negentig is de NPD sterk van ideologisch karakter veranderd. Zij omarmt tegenwoordig het begrip socialisme, gekoppeld aan een sterk nationalisme en het idee van een (etnisch en ideologisch 'zuivere') volksgemeenschap. In het verlengde hiervan wordt een etnisch pluralisme gehanteerd waarbij elk 'volk' over zelfbeschikkingsrecht en autonomie dient te beschikken, maar dan wel gescheiden van elkaar. Verder wordt er bewust gestreefd naar het doorbreken van de heersende culturele hegemonie van het systeem; men probeert op alle vlakken van de maatschappij door te dringen en (passieve) ondersteuning te verwerven.
Poging tot vernieuwing
In Nederland verdragen radicalen en gematigden elkaar slecht. De in 1979 opgerichte Centrumpartij (CP) valt reeds in 1984 uiteen in de gematigde Centrumdemocraten (CD) en de radicale CP (later CP'86). De CD is oerconservatief, xenofoob en racistisch, CP'86 is radicaler, maar dit komt vooral door de gewelddadige leden. Ideologisch is er aan de oppervlakte weinig verschil waar te nemen, dit komt vooral omdat beide partijen ideologisch gezien niet veel voorstellen. Het zijn de leden die uiteindelijk het verschil maken; zo is er binnen de CP'86 een groep nationaal-socialisten die zich sterk richten op het Derde Rijk van Adolf Hitler. Van enige ideologische vernieuwing is geen sprake, dit is op zich niet vreemd; Nederland kent geen nieuwrechtse stroming zoals deze in Duitsland is ontstaan en het aantal intellectuelen binnen extreemrechts is zeer beperkt.
In 1996 verlaten, zoals het gezegde luidt, de ratten het zinkende schip CP'86 dat dan wordt verscheurd door interne conflicten en in een gerechtelijke procedure is verwikkeld. Uiteindelijk zal dat leiden tot een verbod op de partij. Activisten uit CP'86 blazen twee ingeslapen organisaties nieuw leven in, te weten de Nederlandse Volks-Unie (NVU) en de Nederlandse tak van de 'Heelnederlandse' actiegroep Voorpost. De NVU heeft zich in de afgelopen jaren ontwikkeld tot een nationaal-socialistische partij, al is dit niet af te leiden uit haar partijprogramma. Op papier is sprake van een samenraapsel van punten, in de praktijk is (mede onder invloed van het radicale umfeld) sprake van onvervalste nazi-propaganda.
Zwart Blok op NVU-demonstratie in Arnhem, 27 oktober 2007
| |
| |
Copycat
Autonoom zwart blok van neonazi's op demonstratie Freie Kameradschaften Dortmund, 1 mei 2007
| |
| |
Ook de NVU haalt een groot deel van haar inspiratie uit de Duitse extreemrechtse praktijk, met name qua strategie en thematiek wordt er lustig op los gekopieerd. Daarover meer in de volgende Alert! waar het derde en laatste deel van deze serie zal verschijnen.
Nieuwrechts
Dergelijke wegbereiders voor extreemrechts zijn in dezelfde periode ook in Duitsland ontstaan. Ze zijn vooral van invloed (geweest) op de ontwikkeling van het ideologische profiel van extreemrechts, met name de NPD. Mede door haar invloed heeft de NPD zich ontwikkeld van een starre conservatieve anticommunistische partij tot een extreemrechtse partij. In het oosten van Duitsland weet zij, mede door deze transformatie, in toenemende mate aansluiting te vinden bij het maatschappelijke middenveld.
