Anarchistisch verzet tegen vreemdelingenbeleid

Redactie Alert!

Bezetting raadszaal Zeist, 13 februari 2007

Het is 30 oktober. Activisten van de AAGU verstoren de raadsvergadering in Soest, waar op dat moment besloten zou gaan worden over de nieuwbouw van het vluchtelingendetentiecentrum Kamp Zeist. Wat willen jullie met de bezetting van de raadszaal bereiken?

Waarom voeren jullie actie tegen een gemeenteraad, terwijl de beslissing van een detentiecentrum van hogeraf wordt opgelegd?

Ron: "Wij zijn ons ervan bewust dat de gemeenteraad en de gemeente weinig tot geen beslissingsbevoegdheid heeft in Kamp Zeist. Dat neemt niet weg dat zij ook duidelijk een protest kunnen laten horen. Wij als AAGU richten ons in het bijzonder op kamp Zeist en de regio Utrecht in de hoop dat het verzet zich breder organiseert en dat uiteindelijk ook landelijk het verzet op gang zal komen tegen zulke detentiecentra."

Bestaat niet het gevaar dat het AAGU zich teveel richt op de media?

Ron: "We richten ons inderdaad veel op de media om de publieke opinie te informeren en om de publieke opinie zo ver te krijgen zodat ze zich gaan verzetten tegen Kamp Zeist. Eerlijkheidshalve zijn we daar nog niet zo succesvol in. Als je ziet welke reacties allemaal ontstaan op verschillende fora's na een actie van ons; de stemming om vluchtelingen uit Nederland te verwijderen wordt alleen maar groter. Ons doel om een bewustwordingproces op gang te brengen bij de bevolking komt misschien nog niet goed uit de verf, maar dat is wel waar we op uit zijn en waarmee we doorgaan.

Na de laatste bezettingsactie is er behoorlijk veel repressie op jullie losgelaten. Politieagenten langs de deur met fotoboeken en brengen de AAGU in kaart. Wat voor rol heeft dat gespeeld voor jullie werking?

Ron: "Als gevolg van de laatste actie moet AAGU zich, wat mij betreft, nog publiekelijker gaan presenteren. Alle acties die we doen worden op onze site uitgelegd en er wordt een persbericht uitgegeven. In dat stramien gaan we nog meer en nog gedrevener voort. Wij zijn allemaal individueel aanspreekbaar op onze acties die we doen, dus daarmee gaan we eigenlijk de confrontatie aan met de overheid. Pak ons maar op, maar we staan voor hetgeen wat we doen. Volgens mij is dat ons enige en adequate antwoord. Er zijn geen mensen afgeschrikt door deze repressie, in tegendeel zelfs. Doordat we bezig zijn met het opzetten van een campagne krijgen we nieuwe aanwas. Een onderdeel van onze campagne is het benaderen van bedrijven die verantwoordelijk zijn voor het in stand houden van detentiecentrum Kamp Zeist. Dat kan zijn van de bakker die brood levert tot de ingenieurs die nieuwbouwplannen maken. We zijn onder andere flyers gaan uitdelen bij uitzendbureaus die beveiligingspersoneel werven voor Kamp Zeist. Elke keer als wij flyeren, dan wordt er in Den Bosch, Zaandam en Amsterdam ook geflyerd bij dezelfde uitzendbureaus. In die zin hebben we door de bezetting vorderingen gemaakt wat betreft bekendheid."

Waarom en waarvoor worden mensen in Kamp Zeist opgesloten?

Als onderdeel van de campagne sluit Kamp Zeist hebben jullie bedrijven benaderd en voeren picketlines uit bij uitzendbureaus. Zijn de bedrijven door jullie in eerste instantie benaderd? Wat waren de reacties?

Ron: "We hebben vorig jaar circa 35 bedrijven aangeschreven die betrokken zijn bij het in stand houden van Kamp Zeist. Dit varieerde van Pharos, een soort GGZ-instelling, tot de bakker. We verlangen van de bedrijven dat ze direct afstand doen van hun betrokkenheid. In de brief leggen we uit waarom wij vinden dat ze geen handel moeten drijven met Kamp Zeist, of geen winst moeten maken over de ruggen van vluchtelingen in het detentiecentrum. We benadrukken de achtergronden en de situatie en vragen of zij hun conclusies willen trekken. Geen enkel bedrijf heeft gereageerd."

Het wijzen op verantwoordelijkheid klinkt erg vrijblijvend?

Ron: "Dat klopt. Ten aanzien van bestuurders van de gemeenteraad zijn we nadrukkelijker. We wijzen de bestuurders op hun verantwoordelijkheid en hun mogelijkheden om te protesteren en zich actief te verzetten tegen het in stand houden van een detentiecentrum voor vluchtelingen. Bestuurders vinden het verschrikkelijk. We ervaren vanuit de raad in Soest en Zeist enorm veel agressie. Er is absoluut geen sympathie voor onze acties. De grootste agitator tegen onze bezetting van de gemeenteraad in Zeist was de SP. De gemeenteraadsleden noemen onze acties een vorm van dictatuur. Door onze acties wordt het de gemeenteraad onmogelijk gemaakt om te spreken, maar politici vergeten echter dat het aspect van onmacht meespeelt in deze acties. Op het moment dat burgers zich onmachtig voelen als bestuurders zaken aan de orde willen stellen die volgens de burgers onrechtmatig is, dan moet je iets kunnen doen. Een bezetting zoals die van ons past daar perfect in. Het is burgerlijke ongehoorzaamheid. Je kunt natuurlijk ook je vraagtekens zetten bij het democratische gehalte van een gemeenteraad. De onmacht is een legitieme reden voor mensen om zich op die manier te verzetten."
Mikkie: "Direct actie is een goede vorm om te laten zien dat je mogelijkheden hebt om je te verzetten. Bij de laatste dakbezetting in Kamp Zeist kregen we vanuit het land mailtjes van mensen die positief op onze actie reageerden. Een pragmatische reden is het bereiken van de pers. Een picketline is nuttig, maar daarmee zal je niet in de krant komen. Een directe actie zorgt wel voor de publiciteit. Het is je burgerplicht om te laten zien dat bepaald onrecht een grens over gaat."

Directe actie is een van de speerpunten van de AAGU, maar niet vergeten mag worden dat de AAGU ook een krant heeft uitgebracht, De Handdruk. Hoe is het idee ontstaan en was het niet beter geweest om de krant voor het raadsdebat te gaan uitgeven?

Is er ook nog plaats voor lobbywerk om bijvoorbeeld te steggelen over de nieuwbouw?

Ron: "Nee dat hebben we niet gedaan. Principieel eigenlijk niet. We zijn wel naar de raadszaal gegaan in Zeist en Soest, maar niet om een beroep te doen op de politiek."

De AAGU gebruikt bewust het woord 'anarchistische' in de naamvoering. Waarom eigenlijk?

Ron: "Een jaar of zes geleden kwamen een aantal anarchisten bij elkaar, onder de noemer Ithaka, met als doel om te kijken wat ze kunnen doen met het begrip anarchisme en het gedachtegoed. Het moest meer zijn dan alleen maar praten en bij elkaar zitten. Uiteindelijk leidde dat tot de oprichting van een groep die meer met migratie bezig wilde gaan. Er zijn toen een aantal incidentele acties, of initiatieven, geweest in Utrecht en dat beviel ons goed. De groep werd groter en in 2004 hebben we de AAGU opgericht. Een van de eerste initiatieven was volgens mij het bezetten van het opleidingscentrum van de IND. De achterliggende visie is dat we niet alleen streven naar een betere behandeling van vluchtelingen, we willen eigenlijk streven naar een andere samenleving gebaseerd op anarchistische waarden. Dat we ons nu richten op de migratie is puur praktisch. Het had ook oorlog kunnen zijn, of voedsel of het klimaat...".
Mikkie: "We hebben er juist voor gekozen om het woord anarchistisch in onze naam te voeren om aan te geven dat het breder ligt dan alleen maar migratiebeleid."

Waar komt de drive vandaan om met migratie bezig te zijn?

Ron: "Ik denk dat het is ingegeven door de toenmalige politieke omstandigheden. Verdonk stond toen letterlijk aan het roer van het migratiebeleid. Zij was nogal rigoureus in haar opvattingen en dat noopte toch dat het verzet aangewakkerd diende te worden. Dat heeft mede daarmee te maken."

Is er ook aansluiting gezocht met andere lokale groepen?

Ron: "We hebben enorm veel energie gestoken in het zoeken naar andere groepen. Er bestonden toen platforms, bijvoorbeeld Van Harte Pardon. We hebben in Utrecht geprobeerd om aansluiting te vinden bij groepen die zich ook bezig hielden met migratie, maar dat is hopeloos mislukt. Dat het is mislukt heeft te maken met een aantal factoren. Er zijn een aantal bijeenkomsten geweest op initiatief van de AAGU. Je kan direct actie voeren, maar je moet ook zorgen dat je aansluiting zoekt met migrantengroepen, migrantenzelforganisaties maar ook met andere groepen die zich inzetten voor migranten. We wilden ook graag met kerkelijke groepen om tafel om te kijken of we kunnen samenwerken. Dat mislukte om een aantal factoren. Een deel van die groepen werd gefinancierd door de overheid en gemeente. Die groepen kunnen zich niet uitspreken tegen het immigratiebeleid, ook al zouden ze dat willen. Er waren mensen van groepen die zich als vrijwilliger inzetten in asielzoekerscentra, die een afwachtende houding aan hebben genomen omdat ze als vrijwilliger hun positie in het AZC niet wilden verliezen. En dan heb je natuurlijk de anarchisten, AAGU, die de meetlat qua eisen hoog legt waardoor bijna een soort automatische tegenstelling ontstond waar we niet zijn uitgekomen. Ook het organiseren van een activiteit waarbij iedereen water bij de wijn zou doen kwam niet van de grond. Op een gegeven moment maak je een afweging hoeveel tijd je wil steken in die samenwerking. Het liep op zijn einde en dat vinden we wel erg jammer."

Spandoek bij burgerinspectie Kamp Zeist, 15 september 2007

De ideologische lat was te hoog gelegd. Heeft dat te maken met jullie visie op de samenleving?

Zien jullie nog mogelijkheden om met andere groepen samen te werken?

Mikkie: "De reden waarom er migratie is, is omdat er kapitalisme is. Van daaruit is het logisch dat je de strijd breder aanpakt, in plaats van alleen maar het migratieonderdeel. Je probeert coalities te vormen met radicaal links en basisdemocratisch links. Veel arme landen zijn arm geworden door het kolonialisme. Deze landen worden nog steeds geteisterd door oorlogen en armoede. Er zijn grenzen getrokken die onnatuurlijk zijn waardoor stammen met elkaar in oorlog verkeren. Er is geen structuur in het land en er is onderdrukking. Een groot deel van de problemen heeft te maken met onze rijke kapitalistische en westerse systeem. Dat zorgt ervoor dat mensen vetrekken uit die landen. Het is een bredere strijd dan alleen de migratiepolitiek. Wetten kunnen nog zo soepel worden, maar dat verandert niets aan de oorzaken van migratiestromen. Daarnaast is AAGU onderdeel van anarchistische vakbond, de Vrije Bond, hetgeen ook aangeeft dat wij meer veranderingen bepleiten dan alleen het onmenselijke migratiebeleid."