Jeroen Bosch

In deze rubriek boektips waarvan wij denken dat ze van belang zijn voor Alert!-lezers. Boeken, brochures en soms tijdschriften en krantjes, uitgegeven in het Engels, Duits of Nederlands, allemaal recent verschenen en vrijwel allemaal te koop of te bestellen in de betere politieke boekhandel. Als er geen taal staat aangegeven staat, is het boek in het Nederlands. Altijd even extra aandacht voor de Fortynistische boeken; eentje ditmaal. Een studie over de betekenis van Pim Fortuyn voor de stad Rotterdam door gemeentearchivaris Oosthoek, interessante kroniek.

Klaas van Berkel, 'Academische illusies'. Over de Groningse universiteit in een tijd van crisis, bezetting en herstel in de periode 1930-1950. Zoals alle Nederlanders stonden ook docenten, studenten en bestuurders van de universiteiten tijdens de Duitse bezetting voortdurend voor de vraag: waar ligt de grens? Wat kon men accepteren van de bezetter, wat was aanvaardbaar, welke mogelijkheden waren er om te protesteren zonder het voortbestaan van de universiteit in gevaar te brengen? Auteur schetst de dilemma's aan de hand van uniek bronnenmateriaal in de meest dramatische periode uit de geschiedenis van de universiteit. ISBN 903512684X. 39,95 euro

Henri van der Zee, 'In ballingschap'. Aan de hand van talloze gesprekken, persoonlijke dagboeken en memoires schetst auteur het beeld van de Nederlandse kolonie in Engeland in de periode 1940-1945, een groepering vol intriges en ellebogenwerk, maar ook met enkele idealisten erin. Met nieuwe feiten en vondsten weerlegt auteur het beeld van een feestende gemeenschap; ook in London was het leven niet makkelijk. Onderdeel van de gemeenschap waren ook de vissers, koopvaardijers, oorlogspiloten en natuurlijk Wilhelmina en haar ministers. ISBN 9023417399. 24,90 euro

Stefan Borrmann, 'Rechte Jugendcliquen'. Gedetailleerd en omvangrijk verslag van jongerenwerker over hoe om te gaan met de met hun identiteit worstelende rechtse jongeren, zonder hen direct als probleemgroep te bestempelen. Na de begripsbepaling volgt het Oosten van Duitsland en worden o.a. ouders, opleidingsniveau en de patriarchale groepenstructuren binnen de cliquen onder de loep genomen. Ook wordt er gekeken naar de jongerenorganisaties en de muziekorganisaties binnen extreemrechts en de neonazi-groepen en hoe jongerengroepen als uitgangsbasis voor persoonlijk geweld (kunnen) dienen. Racisme en nationalisme in de maatschappij als voeding voor extreemrechts wordt ook niet vergeten. Verder veel sociaal-pedagogische benaderingen voor jongerenwerkers. Duits. ISBN 3935319614. 13,80 euro

Diverse auteurs, 'Racist extremism in Central and Eastern Europe'. Handboek inzake een gebied waarover niet zoveel bekend c.q. gedocumenteerd is als het gaat om racisme en rechts-extremisme. Experts uit de 10 nieuwe en een aantal toekomstige EU-lidstaten schetsen een beeld van de situaties in de verschillende landen aan de hand van racistische organisaties (politieke partijen, groepen en subculturen), cijfers en soorten racistisch geweld, het lokale en internationale juridische raamwerk en de respons van de staat en burgers om de dreiging van rechtsextremisme. Als laatste wordt de situatie vergelijken met die in het westen van Europa. Grondig naslagwerk, kaartjes ontbreken niet, evenmin de bevolkingssamenstellingen en uitgebreide notenapparaten. Engels. ISBN 041535594X. 25 euro

Diverse auteurs, 'Playing the race card'. Canadese studie door 3 van oorsprong niet-westerse leraren naar racisme en kolonialisme in westerse gemeenschappen. Zeer academisch. Engels. ISBN 0820467529. 30 euro

Ernst Hanfstaengl, 'The unknown Hitler'. Vertellingen over de NSDAP door de voormalige nazi-perschef Hanfstaengl, die als enige van Hitlers staf in de VS was opgeleid en van enige afstand kon kijken naar de gebeurtenissen. De vader van Himmler was het hoofd van zijn school, later was hij zowel bevriend met Roosevelt als Hitler. Terug in Beieren raakt hij in een bierhal in de ban van Hitler, die na de mislukte coup in 1923 bij hem in huis onderdook. In 1937, toen de nazi-terreur steeds meer toenam, vluchtte hij naar Engeland, waar hij in 1942 uit de gevangenis werd losgelaten om Churchill te adviseren over de psyche van Hitler. Engels. ISBN 1903933242. 25 euro

John J. Michalczyk, 'Confront! Resistance in Nazi Germany'. Ondanks de dreiging van gevangenisstraffen, concentratiekampen of de doodstraf waren er op verschillende niveau's diverse verzetsgroepen in nazi-Duitsland actief. Ook in de academische wereld, de militaire sector en het spirituele gebeuren gingen mensen de confrontatie aan met de politiek van het Derde Rijk. Dit boek gaat over deze laatste groepen. Engels. ISBN 0820463175. 40 euro

Henning Mankell, 'De terugkeer van de dansleraar'. De maatschappijkritische Mankell, succesauteur van de 'Inspecteur Wallander'-reeks, schijft in deze misdaadroman over inspecteur Lindman die de moord op zijn ex-collega en vroegere mentor onderzoekt. Deze blijkt een nazi-verleden te hebben. ISBN 9044501267. 24,90 euro

Diverse auteurs, 'Nederlandse moslims, van migrant tot burger'. Analyses en achtergronden van de migratie en integratie, van islamitische organisaties en geloofsbeleving, van jongerencultuur en het islamdebat. De auteurs onderzoeken welke rol religieuze en andere waarden spelen in deze vraagstukken en hoe deze veranderen. Inclusief CD-Rom met beelden van Hirsi Ali in debat met moslimjongeren en Ali B. Ook wordt er een kijkje in een moskee genomen. ISBN 9053567615. 19,50 euro

Soead Amiry, 'Sharon en mijn schoonmoeder'. Oorlogsdagboek uit Ramallah door een Palestijnse architect, schrijft verfrissend grappig verslag van de absurditeiten en tegenstrijdigheden in het dagelijks leven in de bezette gebieden van Palestina. De 92-jarige, nogal opvliegerige schoonmoeder van Amiry trekt na de Israelische invasie van Ramallah bij haar in. Vanaf dan houdt ze een dagboek bij, waarin de meest eenvoudige ondernemingen als boodschappen doen en vrienden bezoeken onmogelijke opgaven zijn geworden. ISBN 9044606662. 15 euro

Inge Scholl, 'De Witte Roos'. Indrukwekkende geschiedenis van een van de weinige Duitse studentengroepen die zich tegen Hitler verzetten; in 1942 doken in verschillende steden in Duitsland pamfletten tegen het nationaal-socialisme op. Hans en zus Sophie Scholl, twee van de mensen daarachter, werden echter naar het Oostfront gestuurd, maar richtten vlak daarvoor de verzetsgroep 'Die Weisse Rose' op. Teruggekomen gingen ze door met pamfletten verspreiden maar werden na een grote klopjacht door de Gestapo in 1943 gepakt en onthoofd. Inge, de zus van Hans, doet in dit boek verslag aan de hand van brieven en haar eigen herinneringen. Ook is er in Duitsland een film gemaakt over Sophie Scholl, die letzten Tage'. ISBN 9026319010. 14,95 euro

Annerieke Goudappel, 'De gebroeders Kaygun'. Koerdische hoofdpersoon wil eigenlijk terug naar Oost-Turkije na een leven hard werken in Nederland. Maar zijn gezin komt naar Nederland en de oudste van 3 zoons neemt al snel de leiding over de familie op zich. Zij maken de omslag van mee van een schijnbaar tolerant Nederland naar het verharde klimaat na 9/11 en de moord op van Gogh. Tegelijkertijd blijven ze verbonden met de oeroude stam van de Kayguns en met hun Koerdische geboortedorp in Oost-Turkije. Goudappel volgde de familie een aantal jaren en reisde met hen mee op en neer tussen Nederland en Turkije. ISBN 9045011603. 19,95 euro

Nicolaas Matsier, 'Het achtenveertigste uur'. 'Dossier'-roman over Soedanese man die op Schiphol asiel aanvraagt en in de zogenaamde 48-uursprocedure belandt. In een hoog tempo groeit zijn dossier, verhoren, innerlijke monologen en interviews wisselen elkaar constant af. Onalledaags en spannend. ISBN 9023416392. 22,50 euro

Fenny Brinkman, 'Haram'. Brinkman is uit idealistische motieven groepsleerkracht op een islamitische basisschool in Amsterdam geworden. In eerste instantie is er geen vuiltje aan de lucht, maar als het (mannelijk) schoolbestuur de gang van zaken op school gaat controleren, wordt het een uiterst intolerante omgeving om in te werken. Er mogen geen kinderliedjes meer worden gezongen, Sinterklaas en Kerstmis zijn ook haram (zondig). Brinkman blijft zich inzetten voor haar kinderen, maar als zij hoort dat een collega wordt gedwongen de jodenvervolging te ontkennen, wordt voor haar een kritische grens overschreden. ISBN 9050186947. 12,50 euro

Paul Metz, 'Mussertman aan het oostfront'. Het oorlogsdagboek van de Rotterdamse tapijthandelaar Metz, die met het vrijwilligerslegioen Nederland naar Rusland was afgereisd om voor de nationaal-socialistische zaak tegen de Sovjet-legers te vechten. Zijn unieke dagboek lag jaren te verstoffen bij het NIOD, totdat Gerard Groeneveld het uit zijn vergetelheid haalde in zijn studie 'Kriegsberichter' van vorig jaar. Nu is het voor het eerst integraal uitgegeven. In de tijd, van 1941 tot 1942, die Metz doorbrengt aan het oostfront, groeien zijn twijfels en voelt hij zich steeds meer bedonderd. Metz ligt begraven onder de rook van Leningrad/St Petersburg. ISBN 9077503250. 19,90 euro

Stephan Burgdorff & Christian Habbe, 'De hemel stond in brand'. Over de geallieerde bombardementen die vanaf 1942 plaatsvonden op nazi-Duitsland. Doel van de brandbommenregens was het breken van de moraal van de Duitse bevolking om hen zo te bewegen in opstand te komen tegen het nazi-regime. In 3 jaar tijd sneuvelden echter 600.000 burgers en 50.000 Duitse militairen bij de bombardementen en werden steden als Dresden en Hamburg weggevaagd. De geallieerden verloren zo'n 160.000 piloten en bemanningsleden en ondanks deze enorme aantallen doden werd er bijna 60 jaar lang gezwegen over deze inktzwarte bladzijdes uit de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog. Nu verschijnen er steeds meer boeken. ISBN 9071206165. 18,95 euro

Nikolaus Wachsmann, 'Hitlers gevangenissen'. Studie over de rechtsorde in nazi-Duitsland, waarin het oude rechtssysteem stap voor stap veranderde in een terreurmachine, waarin iedereen die afweek van de normen van het Derde Rijk achter slot en grendel werden gezet. Het waren echter dezelfde ambtenaren, dezelfde medewerkers, dezelfde gebouwen en dezelfde procedures. Niemand protesteerde. De rechterlijke macht hielp het systeem van mishandeling, slavenarbeid, uithongering en massamoord opbouwen. Inkijk in tot nu toe onbekend gebleven aspect van het nazi-regime. ISBN 907668233X. 39,90 euro

Richard J. Evans, 'Opkomst van het Derde Rijk, deel I'. In 1900 was Duitsland een van de meest dynamische en progressieve landen ter wereld en werd gezien als Europees baken voor groei en verandering. Antisemitisme was er niet heftiger dan elders. Politieke partijen en verkiezingen maakten deel uit van een solide, grondwettelijke staat. In dit eerste deel van 3 wordt beschreven hoe Duitsland naar een morele, fysieke en culturele ondergang afgleed. De Eerste Wereldoorlog, de Vrede van Versailles, hyperinflatie en de grote depressie verscheurden het land uiteindelijk. ISBN 9071206076. 39,95 euro

Nicholas Stargadt, 'Witnesses of war'. Een grondige studie naar leven van kinderen onder het nazi-regime. Vaak slachtoffer, maar ook actieve deelnemers als smokkelaars of verzorger van ouderen of zuigelingen bij gebrek aan ouders. Kinderen werden langs raciale lijnen van elkaar gescheiden en vormden het hart van het nazi-denken over de toekomst. Maar het bleven kinderen; Poolse jongetjes speelden Gestapo-ondervragers, joods jongens kampbewaker en Duitse jongens binnen een paar dagen nadat de nazi's waren verslagen Russische soldaten. Engels. ISBN 02240647997. 30 euro

Margo Klijn, 'De stille slag, Joodse Arnhemmers, 1933-1945'. Vanaf 1993 groeit het aantal joodse vluchtelingen in Arnhem, waar uiteindelijk 2000 van hen tijdens de bezetting ondergedoken zaten of gedeporteerd werden. Niemand had een adequaat antwoord op de vervolging; de auteur sprak met niet-joodse ooggetuigen en joodse overlevenden die terugkeerden. Aardige anekdote; in september 1944 werd Arnhem ontruimd op last van de Duitsers en vele joodse onderduikers konden in de mensenmassa de stad uitkomen. ISBN 9075879202. 26 euro

Bart Janssen, 'De pijn die blijft'. Ooggetuigenverslagen van het bombardement op Nijmegen van 22 februari 1944 door Amerikaanse bommenwerpers. Bijna 800 mensen verloren het leven, duizenden raakten gewond en het oude centrum van de stad lag in puin. Het bombardement was een vergissing, de Amerikanen dachten boven een Duitse stad te vliegen. Ook Enschede, Deventer en Arnhem werden die dag getroffen, waarbij zo'n 200 burgerslachtoffers vallen. Het gebied was een sleutelregio in de Duitse infrastructuur in Niederrhein, doelwit van de geallieerden. Zwaartepunt van het boek zijn de foto's en portretten van de slachtoffers en de verhalen van de overlevenden. Met veel foto's van de stad Nijmegen. ISBN 9058751562. 29,50 euro

Andreas Speit, 'Mythos Kameradschaft'. Iemand die uit de neonazi-scene is gestapt bericht over de mythe van de 'werkelijke kameraadschap en vriendschap' die er zou heersen bij de NPD en de Freie Kameradschaft-groepen die overal in Duitsland bestaan. Mishandeling, verkrachting en zelfs moord vinden plaats in deze gesloten clubs. Beangstigend is verder de grote inzet van de neonazi's om met multimedia-cd's en rechtsrock-concerten 13- en 14-jarigen aan zich te binden. Duits. ISBN 3932082113. 5 euro

Robert O. Paxton, 'De anatomie van het fascisme'. Studie van bijna 40 jaar naar de definities van de verschillende aspecten van fascisme. Een abstracte benadering is volgens de auteur niet mogelijk, er moet juist onderzocht worden hoe het in werkelijkheid werd toegepast en gebruikt. Paxton laat zien en legt uit hoe fascisme in het ene land wel en in het andere niet opkwam. Daarnaast onderzoekt hij of het fascisme een toekomst heeft in de 21e eeuw. ISBN 9035127846. 27,50 euro

Andrew Wheatcroft, 'Ongelovigen, het conflict tussen het christendom en de islam'. De relatie tussen christenen en moslims is van het begin moeizaam geweest; in 638 noemde de patriarch van Jeruzalem de aanwezigheid van moslim Kalief in Palestina een schande voor het oog van god. De Moren vormden een ernstig gevaar voor het katholieke Spanje, de kruisvaarders voor de moslims in Palestina, etc. Dit boek geeft inzicht in de duistere verhouding van het westen tot de islamitische wereld door de eeuwen heen. ISBN 9045006081. 29,90 euro

Paul Ginsberg' 'Berlusconi'. Auteur behandelt de vraag of het 'model' Berlusconi het politieke format van de toekomst is of dat het een Italiaanse uitzondering is. Is de verbintenis van controle op de media, ondernemingen en politieke macht typisch Italiaans of kunnen we dit in de nabije toekomst ook in andere Europese landen verwachten? Gedetailleerd en analytisch legt de Engelsman Ginsborg, leraar moderne geschiedenis aan de universiteit in Florence, de Italiaanse situatie bloot. Duits. ISBN 3803124972. 11,90 euro

Wolfgang Benz, 'Lexikon des Holocaust'. Leidraad in de belangrijkste gebeurtenissen, plaatsen en personen in de geschiedenis van de holocaust. Ook landen, steden, termen worden uitgebreid maar toch bondig beschreven en uitgelegd. Duits. ISBN 3406476171. 12,90 euro

Yury Winterberg, 'Der Rebell'. Over Odfried Hepp, neonazi, terrorist en uit de neonazi-scene gestapt. Het Duitse blad Der Spiegel noemde hem de 'chef-denker' van de neonazi-scene. De FBI zette hem na 11/9 op de verdachtenlijst. De Duitse geheime dienst probeerde hem aan te werven. Hepp was een van de meest gezochte rechtsradicale terroristen van de wereld in de jaren 80, was bij veel aanslagen betrokken en werkte voor de geheime dienst van de DDR, de Stasi. Zijn liefde voor een Franse vriendin opende hem echter de ogen en deed hem uit de scene stappen en zijn levensverhaal op papier zetten. Duits. ISBN 3785721609. 19,90 euro

Diverse auteurs, 'Braune Schwestern?'. Een feministische analyse over vrouwen binnen extreem-rechts door het antifascistische Frauennetzwerk. Binnen extreem-rechts zijn vrouwen in allerlei rollen en functies actief; opvallend is bijvoorbeeld de rol van vrouwen in het aanbieden van neonazi-materiaal op internet. De ideologie van extreem-rechtse vrouwen die actief zijn wordt onder een feministische loep gehouden, de verhoudingen tussen antisemitisme, seksisme in het 'volkse' wereldbeeld worden belicht en een uitstapje wordt gemaakt naar de rol van vrouwen in Europa's meest succesvolle extreem-rechtse partij in Europa, het Front National. Duits. ISBN 389771809X. 14 euro

Willi Bischof, 'Filmri: SS'. Een studie over de film 'De ondergang'. Pedagogen juichten de film toe als leermiddel. Maar draagt de film werkelijk tot begrip bij? Wat de film laat zien en wat de film niet laat zien, daar buigen de auteurs zich in dit boekje over. Over de film als kunstwerk, zin, perspectief, begrip, identificatie, authenticiteit, duiding en geschiedenis. Duits. ISBN 3897714353. 14 euro

Renate Bitzan, 'Rechte Frauen'. Extreem-rechtse vrouwen en meiden zijn actief op allerlei gebied; als activisten, theoretici, in Kameradschaften, in redacties en in verenigingen. Wat doen ze precies, hoeveel speelruimte krijgen ze van de door mannen gedomineerde scene? Steekwoorden in dit boek zijn conservatief fundamentalisme, antiseksistisch nationalisme, esoterie en nieuw-heidense sektes, milieugroepen en antisemitisme. Ook wordt er gekeken naar hoe de mainsteam-media naar vrouwen binnen extreem-rechts kijken. Ook zijn er een aantal korte levenslopen van vrouwen in extreem-rechts opgenomen. Duits. ISBN 3885206366. 8 euro

Herman Amersfoort, 'Ik had mijn Roode-Kruis band afgedaan'. Studie over oorlogsrecht en gedragingen van Nederlandse en Duitse militairen in gevecht, mei 1940. Het oorlogsrecht moet de humaniteit waarborgen op een plaats waar deze van nature ver te zoeken is; op het slagveld. Tijdens de gevechten van mei 1940 hebben Nederlandse en Duitse militairen zich in het algemeen aan dit oorlogsrecht gehouden, verzorgden hun eigen en elkaars gewonden en behandelden krijgsgevangenen met respect. Toch werden er ook krijgsgevangenen doodgeschoten, of werden ze gebruikt als levend schild en Rode Kruis posten werden beschoten door beide partijen. ISBN 9012107504. 19,95 euro

Peter den Hertog, 'Hitlers schutkleur'. Onderzoek naar de oorsprong van Hitlers antisemitisme, waarover gerenommeerde onderzoekers als Ian Kershaw en Joachim Fest niet de vinger op konden leggen. Den Hertog herijkt de bestaande interpretaties van 1936 tot 2001, stelt nieuwe vragen en onderwerpt de persoonlijkheid van Hitler aan een nauwkeurig onderzoek. Zestig jaar Hitleronderzoek in 1 boek, met bijzonder, onbekend fotomateriaal. ISBN 902956248X. 19,95 euro

Anton Wessels, 'Gelukkig in de Akbarstraat'. Wat zegt de islam over de verhouding tussen godsdienst en staat, bestaat er behoefte onder moslims om hun godsdienst bij de tijd te brengen? Wessels laat zien hoe de woede van de islamitische wereld kan worden verklaard en wat dat feitelijk met de islam te maken heeft. Hoe allochtone schrijvers in Nederland tegen onze samenleving aankijken en in hoeverre ze zich hier thuis voelen. En hoe het leven van alledag is in een Amsterdamse wijk die momenteel vooral door moslims wordt bewoond. ISBN 9025954332. 24,90 euro

Albert Oosthoek, 'Pim Fortuyn en Rotterdam'. Gemeente-archivaris Oosthoek schrijft in opdracht van burgemeester Opstelten de geschiedenis van het fenomeen Fortuyn in de periode van zijn lijsttrekkerschap voor Leefbaar Rotterdam tot zijn dood op 6 mei 2002. Een kroniek van feiten en herinneringen in de vorm van interviews met direct betrokkenen. Inclusief een DVD met ruim een uur vooral Rotterdams beeldmateriaal van TV Rijnmond. ISBN 9061005884. 19,90 euro

Corry van Renselaar, 'Partij in de marge'. Over de lotgevallen van het goud van de Nederlandsche Bank tijdens de Tweede Wereldoorlog; 145.000 kilo viel in Duitse handen, ondanks allerlei voorzorgsmaatregelen. De Duitse goud en deviezenvoorraad was zo goed als uitgeput aan de vooravond van WO II. Zwaartepunt van het boek is de poging van Nederland om het goud na de oorlog terug te krijgen; de Tripartitie goudcommissie erkende de claim maar gedeeltelijk en pas in 2000 liet de Nederlandse regering de claim op de rest van het goud, ter waarde van 700 miljoen euro, varen. ISBN 9085061849. 29,50 euro

Frans-Willem Verbaas, 'Er is thans geen grond...'. Auteur, jarenlang rechtshulpverlener van asielzoekers beschrijft van binnenuit het Nederlandse asielbeleid en schetst op een toegankelijke manier de ontwikkelingen in dit beleid van de afgelopen jaren, die op stevige kritiek konden rekenen van mensenrechtenorganisaties als Human Rights Watch en Amnesty International. Verbaas werpt de vraag op of Nederland nog wel en veilig toevluchtsoord is voor vluchtelingen en gaat ruim in op de vraag of er een generaal pardon moet komen voor de vluchtelingen die al jaren op een beslissing wachten. ISBN 9029563257. 14.95 euro