Op 9 mei aanstaande zal in in het Utrechtse ACU de film Ararat van de bekende Armeense regisseur Atom Egoyan (o.a. Exotica en The Sweet Hereafter) voor het eerst in Nederland worden vertoond. De film heeft de Armeense genocide begin vorige eeuw tot onderwerp en was daarom van begin af aan controversieel in Turkije.

De gelaagde film kent een aantal belangrijke verhaallijnen. Eén van de belangrijkste draait om een filmproject op basis van een bestaand getuigenverslag van de vervolging van de Armeniërs in de Oost-Turkse stad Van. De Amerikaan Ussher is daar getuige van de genadeloze aanpak van de Armeniërs door het Ottomaanse leger en van het weinige verzet dat de Armeniërs wanhopig bieden.

Aan het filmproject wordt een ander historisch gegeven gekoppeld: het leven van de vooraanstaande Armeense kunstenaar Arshile Gorky. Gorky overleefde de Armeense genocide als kind in Van. Hij werd later vooral bekend door een schilderij van zijn moeder en hemzelf, dat de wanhoop, ontworteling, vervreemding en verlies van de overlevenden van de Armeense genocide tot uitdrukking brengt.

Centraal in de film staat hoe mensen historische of gehistoriseerde gebeurtenissen benaderen, vooral hoe ze die willen herinneren. Deze invalshoek wordt door Egoyan virtuoos toegepast op Gorky, de Armeense genocide, een moord/zelfmoord en een mogelijke smokkelaffaire. Egoyan wil hiermee onder meer het veel voorkomende zwart-wit denken - met name aan Turkse (staats)zijde - over de vervolging van de Armeniërs doorbreken. Waarheid is namelijk zelden eenduidig en simplistisch te duiden.

Ararat ging in 2002 in Cannes in première. Hoewel de film zeer genuanceerd is, werd hij in Turkije veelal afgedaan als een platte propagandafilm waarmee geijverd zou worden voor de erkenning van de Armeense genocide. Desondanks gaf tot veler verrassing de Turkse Minister van Cultuur Mumcu toestemming de film te vertonen in Turkije. Mumcu: het "zal bewijzen dat Turkije een democratisch land is". Uiteindelijk werd Ararat niet vertoond in Turkije naar aanleiding van een door Grijze Wolven gestarte campagne tegen de film. De filmdistributeur had geen zin in bewaakte en mogelijk verstoorde filmvoorstellingen.

Bijna twee jaar na de internationale première in Cannes is Ararat nog steeds niet in Nederland vertoond. We vragen ons af of dit mogelijk te maken heeft met mogelijke politieke gevoeligheden rond de film in Nederland. Daarbij valt onder andere te denken aan de protesten van Turkse zijde tegen de plaatsing van een monument in Assen voor de slachtoffers van deze vervolging. Overigens vind op 24 april in deze stad weer de jaarlijkse herdenking plaats. We zijn ervan overtuigd dat het niet vertonen van Ararat in ieder geval niet aan de filmische kwaliteit van de film kan liggen. Ararat is te belangrijk om links te laten liggen. We hopen dat de vertoning in het ACU zal leiden tot vertoning in Nederland in andere filmhuizen en bioscopen.

Datum: 9 mei 2004 - Aanvang: 21.00 uur- Entree: 1,50 euro - Plaats: ACU, Voorstraat 71, Utrecht

De film zal middels een beamer op een groot scherm worden vertoond. Er zijn circa 35 plaatsen voor de filmbezoekers. Op tijd aanwezig zijn is dus aanbevelingswaardig. De pers kan reserveren.

Meer informatie over de film: Fansite Atom Egoyan.

Tijdens de voorstelling zal er informatie aanwezig zijn over de historische achtergronden en de actueel-politieke situatie met betrekking tot de film en de Armeense genocide.
Zie ook: afa.home.xs4all.nl/alert/1_5/artikel5.html (nederlands) of afa.home.xs4all.nl/alert/engels/armenian.html (engels).